गर्भनिरोधक आणि लैंगिक आजारापासून बचाव व्हावा म्हणून कंडोमचा वापर केला जाते. मात्र, कंडोमचा वापर करूनही जगभरातील अनेक लोकांना लैंगिक संक्रमित संसर्ग (STI) होत असल्याचे समोर आले आहे. कंडोम विविध प्रकारच्या लैंगिक संक्रमित संसर्ग (STI) चा धोका कमी करत असले तरी ते सर्व प्रकारचे संक्रमण रोखण्यासाठी १०० टक्के प्रभावी नाहीत, असे इंडियन एक्स्प्रेसशी बोलताना नवी दिल्लीतील क्लाउडनाईन ग्रुप ऑफ हॉस्पिटल्सच्या प्रसूती आणि स्त्रीरोगतज्ज्ञ आणि वरिष्ठ सल्लागार, डॉ. साधना सिंघल विश्नोई म्हणाल्या. लैंगिक संक्रमित संसर्गापासून (STI) संरक्षण करण्यासाठी कंडोम ही एक फायदेशीर गोष्ट असली तरी याने तुम्ही पूर्णपणे सुरक्षित राहू शकत नाही, ज्यामागे काही कारणे आहेत. ही काही कारणे काय आहेत, जाणून घ्या. १. अपूर्ण संरक्षण लैंगिक संभोगावेळी कंडोमने फक्त पुरुषाचे जननेंद्रिय कव्हर होते, मात्र जननेंद्रियाच्या बाजूचा त्वचा ओपन असतो, ज्यामुळे लैंगिक संक्रमित संसर्गाचा धोका वाढतो. जसे की नागीण, पॅपिलोमाव्हायरस (HPV) आणि सिफिलीस. कंडोमने झाकला न गेलेले अंग थेट जोडीदाराच्या त्वचेच्या संपर्कात येत असल्याने हे आजार पसरू शकतात, त्यामुळे कंडोमचा नीट वापर करूनही हे संक्रमण होण्याचा धोका असतो. २. कंडोम तुटणे किंवा घसरणे लैंगिक संभोगाच्या वेळी कंडोम कधी तुटतो किंवा घसरतो, निघतो, ज्यामुळे त्याची परिणामकारकता धोक्यात येते. चुकीचा वापर, जसे की टोकाला पुरेशी जागा न सोडणे किंवा लेटेस्ट कंडोमसह तेलबेस वंगण वापरणे, ज्यामुळे कंडोम तुटण्याची शक्यता वाढू शकते. ३. फंगल इन्फेक्शन कंडोममुळे फक्त जननेंद्रिय कव्हर होते, मात्र इतर आजूबाजूचे शरीर उघडे असल्याने बुरशीजन्य संसर्गाचा धोका वाढू शकतो. कारण ते पूर्णपणे संरक्षणात्मक नसतात. बुरशीजन्य संसर्ग जसे की, यीस्ट संसर्ग कंडोम अडथळा प्रदान करते. त्या पलीकडे असलेल्या भागांवर परिणाम करू शकतात, ज्यामुळे कंडोम वापरूनही संभाव्यतः संक्रमण होऊ शकते. एसटीआयपासून तुम्ही स्वतःचे पूर्णपणे संरक्षण कसे करू शकता? डॉ. विष्णोई यांनी सुचवले उपाय १. नियमित STI चाचणीलैंगिकदृष्ट्या सक्रिय व्यक्तींसाठी, विशेषत: एकापेक्षा जास्त व्यक्तींबरोबर लैंगिक संबंध ठेवत असल्यास वारंवार एसटीआय चाचणी महत्त्वपूर्ण आहे. नियमित चाचणीमुळे STIs लवकर ओळखणे आणि उपचार करणे शक्य होते, जे अत्यावश्यक आहे. कारण अनेक STI लक्षणे नसलेले असतात आणि चाचणी न करता लक्ष न देता येऊ शकतात. २. चांगल्या स्वच्छता पद्धतीसंसर्गाचा धोका कमी करण्यासाठी चांगली वैयक्तिक स्वच्छता राखणे आवश्यक आहे. यामध्ये लैंगिक क्रियाकलापांपूर्वी आणि नंतर जननेंद्रियाच्या भोवतीची त्वचा धुणे. ओले कपडे न वापरणे, टॉवेल किंवा अंडरवेअरसारख्या स्वत:चे कपडे इतरांना वापरण्यास न देणे. ३. एकापेक्षा जास्त व्यक्तींबरोबर लैंगिक संबंध ठेवू नकाएकापेक्षा जास्त व्यक्तींबरोबर लैंगिक संबंध ठेवत असल्यास ते कमी केल्यास एसटीआयचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी होऊ शकतो. कारण तुम्ही जितक्या जास्त लोकांबरोबर लैंगिक संबंध प्रस्थापित कराल, तितकी संसर्ग होण्याची शक्यता जास्त असते. ४. लसीकरणHPV आणि हिपॅटायटीस B सारख्या विशिष्ट STI साठी लस उपलब्ध आहेत. लसीकरण केल्याने या संक्रमणांपासून संरक्षण मिळते आणि गुंतागूंत होण्याचा धोका कमी होतो. ५. संप्रेषण आणि परस्पर चाचणीSTI स्थिती आणि चाचणीबद्दल तुमच्या लैंगिक पार्टनरशी खुली चर्चा केल्याने माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यात मदत होऊ शकते. लैंगिक संबंध प्रस्थापित करण्यापूर्वी परस्पर चाचणी केल्यास धोका आणखी कमी होऊ शकतो. ६. डॉक्टरांचा सल्ला घ्यातुम्हाला STI ची कोणतीही लक्षणे दिसल्यास किंवा तुमच्या लैंगिक आरोग्याविषयी चिंता असल्यास डॉक्टरांचा योग्य सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार चाचणी आणि उपचार करणे गरजेचे आहे.
