दररोज च्यवनप्राश खाण्याचे फायदे आणि तोटे ठाऊक आहेत का? तज्ज्ञांनी सांगितलं यामागील सत्य…

पण, जेव्हा तुम्ही तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत च्यवनप्राशचा समावेश करता तेव्हा तुमच्या शरीराव त्याचा काय परिणाम होतो?

‘जिंदाल नेचरक्योर इन्स्टिट्यूट’च्या मुख्य आहारतज्ज्ञ सुषमा पी. एस. म्हणतात, “पारंपरिक औषधी असलेल्या आयुर्वेदिक च्यवनप्राशचे दररोज सेवन केल्याने व्यक्तीच्या एकूण पोषण आहारावर सकारात्मक परिणाम होतो. च्यवनप्राशमधील आवळा हा क जीवनसत्त्वाचा समृद्ध स्रोत आहे. आवळा रोगप्रतिकार शक्ती मजबूत करतो आणि महत्त्वपूर्ण अँटिऑक्सिडंट्सचे फायदे प्रदान करतो. तसेच च्यवनप्राशमधील आले, दालचिनी, वेलची यांसह औषधी वनस्पती व मसाल्यांचे मिश्रण पचनास मदत करते आणि चयापचय कार्ये वाढवते. त्याव्यतिरिक्त च्यवनप्राशमध्ये अ व ई ही जीवनसत्त्वे, कॅल्शियम व लोह यांसारखे आवश्यक पोषक घटक असतात, जे एकूण पोषण संतुलनात योगदान देतात.”

अश्वगंधा व शतावरी यांसारख्या ॲप्टोजेनिक औषधी वनस्पती ताण कमी करण्यास मदत करतात आणि उर्जा वाढवतात. फॉर्म्युलेशनमधील मध व तुपाची उपस्थिती पोषक घटक शोषणास मदत करते आणि निरोगी चरबीचा स्रोत प्रदान करते. परंतु, यातील साखरेमुळे “अत्याधिक कॅलरीचे सेवन टाळण्याकरिता संयम ठेवणे गरजेचे आहे.” “च्यवनप्राश संतुलित आहारासाठी, रोगप्रतिकार शक्ती, पचनशक्ती आणि सर्वसाधारणपणे शरीराचे सामान्यत: कल्याण साधण्यासाठी एक मौल्यवान जोड असू शकते.”

च्यवनप्राश खाण्याचे फायदे

सुषमा यांच्या म्हणण्यानुसार, च्यवनप्राश नियमित सेवनाने रोगप्रतिकारक शक्तीला अनेक विशिष्ट फायदे प्रदान करते:

व्हिटॅमिन सी समृद्ध करते

च्यवनप्राशमधील प्राथमिक घटक आवळा आहे, ज्यामध्ये क जीवनसत्त्वाचे प्रमाण अपवादात्मकपणे जास्त आहे. हे जीवनसत्त्व रोगप्रतिकार शक्तीच्या योग्य कार्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे, ज्यामुळे संक्रमणांपासून बचाव करण्याची शरीराची क्षमता वाढविण्यास मदत होते.

अँटिऑक्सिडंट्स गुणधर्म

च्यवनप्राशमध्ये अश्वगंधा, तुळशी व पिंपळी यांसारख्या विविध प्रकारच्या अँटिऑक्सिडंट्सने समृद्ध औषधी वनस्पती आणि मसाले असतात. अँटिऑक्सिडंट्स मुक्त रॅडिकल्सला तटस्थ करण्यात मदत करतात, ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी करतात आणि रोगप्रतिकारक पेशींचे संरक्षण करतात.

पांढऱ्या रक्तपेशींच्या कार्यक्षमतेत वाढ

गिलॉय आणि शतावरी सारखे घटक पांढऱ्या रक्तपेशींची क्रियाशीलता आणि कार्यक्षमता वाढवण्यासाठी ओळखले जातात, जे रोगप्रतिकारकतेच्या प्रतिसादासाठी आवश्यक आहेत.

निरोगी रोगप्रतिकार शक्ती

हळद, आले व च्यवनप्राशमधील इतर घटकांचे दाहकविरोधी गुणधर्म शरीरातील जळजळ कमी करण्यास मदत करतात आणि निरोगी रोगप्रतिकारक प्रतिसादास समर्थन देतात.

प्रतिजैविक गुणधर्म

मध आणि कडुलिंब यांसारख्या घटकांमध्ये नैसर्गिक प्रतिजैविक गुणधर्म असतात, ज्यामुळे शरीराला जीवाणू, विषाणू व बुरशीजन्य संसर्गाचा सामना करण्यास मदत मिळते.

आतड्यांचे आरोग्य सुधारते

मजबूत रोगप्रतिकार शक्तीसाठी निरोगी पचनसंस्था महत्त्वाची आहे. आले आणि दालचिनीसारखे घटक पचनास मदत करतात आणि संतुलित आतड्यांतील मायक्रोबायोम राखण्यास मदत करतात, जे रोगप्रतिकार शक्तीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.

रोज च्यवनप्राश खाण्याचे नकारात्मक परिणाम

च्यवनप्राश दैनंदिन दिनचर्येत समाकलित करण्यापूर्वी खालील चिंतेबद्दल जागरूक असले पाहिजे, असेही सुषमा ठामपणे सांगतात.

अ‍ॅसिडिटीचा त्रास

काही लोकांसाठी विशेषत: संवेदनशील पोट असलेल्या लोकांसाठी, मसाले आणि औषधी वनस्पतींचे जोरदार मिश्रण पाचन अस्वस्थतेस कारणीभूत ठरू शकते, जसे की अ‍ॅसिडिटी किंवा पोट खराब होणे.

मधुमेहींसाठी हानिकारक

च्यवनप्राशमध्ये लक्षणीय प्रमाणात साखर असते, जी मधुमेहींसाठी किंवा त्यांच्या साखरेचे सेवन व्यवस्थापित करण्याचा प्रयत्न करणाऱ्यांसाठी समस्या निर्माण करू शकते. जास्त साखरेचे सेवन हानिकारक जीवाणूंच्या वाढीस प्रोत्साहन देऊन, आतड्याच्या आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम करू शकते .

अतिरिक्त कॅलरीजचे सेवन

च्यवनप्राशमध्ये कॅलरीज तुलनेने जास्त असतात, ज्या कमी प्रमाणात सेवन न केल्यास वजन वाढण्यास कारणीभूत ठरू शकतात.

अॅलर्जी

काही व्यक्तींना च्यवनप्राशमधील विशिष्ट औषधी वनस्पती किंवा घटकांची अॅलर्जी असू शकते, ज्यामुळे पचनामध्ये अस्वस्थता किंवा अॅलर्जीची प्रतिक्रिया होऊ शकते