हृदयासंबंधित आजार उद्भवू नयेत यासाठी तज्ज्ञांनी सांगितले दैनंदिन दिनचर्येतील सहा महत्त्वाचे बदल; घ्या जाणून…

अनेक जण हृदय निरोगी ठेवण्यासाठी आयुष्यात मोठमोठे बदल करण्याचा प्रयत्न करतात. परंतु, लहान आणि दैनंदिन निवडी बहुतेकदा जास्त फायदेशीर ठरू शकतात. पण, हे छोटे असले तरी प्रभावी बदल कोणते आहेत आणि ते दीर्घकालीन हृदय व रक्तवाहिन्यांसंबंधी आरोग्यासाठी कसे योगदान देतात? साध्या जीवनशैलीतील बदलांचा हृदयाच्या आरोग्यावर कायमस्वरूपी परिणाम कसा होऊ शकतो आणि हृदय व रक्तवाहिन्यांसंबंच्धीया आजारांना प्रतिबंधित करण्यास मदत कशी होते हे समजून घेण्यासाठी इंडियन एक्स्प्रेस डॉटकॉमने इंडियन कॉलेज ऑफ कार्डिओलॉजीचे सरचिटणीस डॉ. सी. एम. नागेश यांचे मत जाणून घेतले.

निरोगी हृदयासाठी दैनंदिन सवयींमधील सहा छोटे बदल

हृदयरोगापासून संरक्षण करण्यास मदत करणारे दैनंदिन सवयींमधील सहा छोटे, पण प्रभावी बदल खालीलप्रमाणे :

हालचाल करा

डॉ. नागेश म्हणतात, “हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यासाठी कमीत कमी ३० मिनिटे मध्यम व्यायाम करा; जसे की चालणे, सायकलिंग किंवा पोहणे. नियमित शारीरिक हालचाली रक्तदाब कमी करण्यास, रक्ताभिसरण वाढविण्यास व हृदयाच्या स्नायूंना बळकटी देण्यास मदत करतात. लिफ्टऐवजी पायऱ्या चढणे किंवा जेवणानंतर चालणे यांसारखे छोटे बदल उपयुक्त ठरू शकतात.”

संतुलित आहाराची निवड

“हृदयरोगाच्या आरोग्यासाठी फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्ये, पातळ प्रथिने व आरोग्यदायी चरबी (जसे की काजू, बिया व ऑलिव्ह ऑइल) यांनी समृद्ध आहार घ्या. प्रक्रिया केलेले अन्न, ट्रान्स फॅट्स व साखरेचे प्रमाण जास्त असलेला आहार सेवन करण्यामुळे लठ्ठपणा, उच्च कोलेस्ट्रॉल व इन्सुलिन प्रतिरोधकता वाढते. मग स्वाभाविकत: या सर्वांमुळे हृदयरोग होण्याची शक्यता वाढते. नियमितपणे फास्ट फूड, साखरयुक्त पेये व जास्त प्रक्रिया केलेल्या स्नॅक्सचे सेवन केल्याने दीर्घकालीन दाह आणि धमन्यांचे नुकसान होते.” असे, डॉ. नागेश यांनी सांगितले.

धूम्रपान सोडा आणि अल्कोहोल मर्यादित प्रमाणात घ्या

डॉ. नागेश, अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित करण्याचा आणि धूम्रपान सोडण्याचा सल्ला देतात. जास्त प्रमाणात अल्कोहोलचे सेवन रक्तदाब वाढवते, हृदयाच्या स्नायूंना कमकुवत करते आणि हृदयाच्या अनियमित लयीला कारणीभूत ठरते. “धूम्रपानामुळे जळजळ होऊ शकते आणि रक्तवाहिन्यांचे नुकसान होऊ शकते, ज्यामुळे ब्लॉकेज निर्माण होण्याची शक्यता वाढते. त्यामुळे रक्तातील ऑक्सिजनची पातळीदेखील कमी होते आणि रक्ताच्या गुठळ्या तयार होण्याची शक्यता वाढते, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोक येऊ शकतात,” असे त्यांनी सांगितले.

चांगल्या रक्ताभिसरणासाठी हायड्रेटेड राहा

डॉ. नागेश म्हणतात, “दिवसभर पुरेसे पाणी प्या. त्यामुळे रक्ताभिसरण व्यवस्थित होईल आणि रक्त घट्ट होण्यापासून रोखता येईल, ज्यामुळे रक्ताच्या गुठळ्या तयार होऊ शकतात. डिहायड्रेशनमुळे रक्तदाब वाढू शकतो आणि हृदयावर ताण येऊ शकतो.”

झोपेला प्राधान्य द्या

“कमी झोपेमुळे उच्च रक्तदाब, लठ्ठपणा आणि अनियमित हृदय गतीचा धोका वाढतो. हृदयाच्या कार्याला चालना देण्यासाठी आणि चयापचय व ताणाशी संबंधित हार्मोन्स नियंत्रित करण्यासाठी दररोज रात्री सात ते नऊ तासांची शांत झोप घेण्यास प्राधान्य द्या,” अशी शिफारस तज्ज्ञांकडून केली जाते.

नियमित आरोग्य तपासणी करा

डॉ. नागेश इशारा देतात की, नियमित आरोग्य तपासणीकडे दुर्लक्ष केल्याने “निदान न झालेले आणि अनियंत्रित जोखीम घटक उद्भवू शकतात.” उच्च रक्तदाब, उच्च कोलेस्ट्रॉल व मधुमेह यांसारखे आजार अनेकदा हळुवार विकसित होत असतात; परंतु त्यांची लक्षणे लक्षात येत नाहीत. “नियमित वैद्यकीय तपासणीमुळे लवकर निदान होते आणि वेळेवर उपचार करता येतो, ज्यामुळे हृदयरोगाचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी होतो. तसेच नियमित आरोग्य तपासणीमुळे समस्या लवकर ओळखण्यास मदत होते.”