Health Special: फॅट्स कमी होतात म्हणजे नक्की जातात कुठे?

फॅट्स म्हणजे सरसकट वाईट घटक असे मानणारा एक वर्ग अजूनही आपल्याकडे आहे. आजच्या लेखात आपण फॅट्स आपल्या शरीरात काय करतं आणि ते कुठे जातं याबाबत जाणून घेऊ. शरीरात चरबी ऊर्जा साठविण्यासाठी आणि पेशींचे रक्षण करण्यासाठी वापरली जाते. वैज्ञानिक भाषेत त्यांना ऍडिपोज टिश्यू असे म्हटले जाते. त्वचेखाली, अंतर्गत अवयवांमध्ये आणि मज्जातंतूंमध्ये ती एका ठराविक प्रमाणात असते. संपूर्ण शरीराच्या आरोग्याचे नियमन करण्यासाठी तिची अनेक महत्त्वपूर्ण कार्ये आहेत.

या चरबीचे कार्य काय?

१. ऊर्जा साठवण आणि योग्य वेळी वापर करणे

२. बाहेरच्या तापमानाप्रमाणे शरीराचे तापमान राखणे

३. नाजूक अवयवांभोवती संरक्षण कवच तयार करणे

४. भुकेच्या संप्रेरकांचे संतुलन राखणे

५. शरारीरातील ऊर्जेचे संतुलन राखणे

६. ग्लुकोजचे नियमन करणे

७. इन्सुलिनचे प्रमाण नियंत्रित करणे

८. रोगप्रतिकारकशक्ती राखणे

९. लैंगिक संप्रेरकांचे नियंत्रण करणे

१०. हाडांभोवती आवश्यक संरक्षण तयार करणे

आपल्या शरीरात फॅट्स पेशी ट्रायग्लिसेराईड्स साठवतात. कार्बन, हायड्रोजन आणि ऑक्सिजनपासून तयार झालेल्या रक्तातील चरबीचा हा एक प्रकार होय. वजन कमी करण्यासाठी या घटकांचे विघटन होणे महत्वाचे असते. ट्रायग्लिसेराईड्स चयापचय करताना कार्बन डायॉऑक्साईड आणि पाण्याच्या अणू स्वरूपात चरबीचे विघटन करतात.

हेही वाचा… पावसाळ्यात महिलांच्या आरोग्याला धोका अधिक असतो का ?

थोडक्यात शासोच्छवास करताना सोडला जाणारा कार्बन डायॉक्साईडदेखील चरबीचे प्रमाण कमी करतो. याव्यतिरिक्त लघवी, अश्रू, घाम, मल आणि इतर शारीरिक द्रव्ये नष्ट होईपर्यंत पाणी झालेली चरबी आपल्या रक्तभिसरणात मिसळते. शरीराचं मेटाबॉलिसम योग्य प्रमाणात राखता यावं यासाठी मुबलक ऑक्सिजन शरीराला मिळणे आवश्यक असतं. शरीरातील चरबीच्या विघटनासाठी आपण कमी करत असलेल्या चरबीच्या तिप्पट ऑक्सिजनची आवश्यकता असते. म्हणजे १० किलो मानवी चरबी कमी करण्यासाठी सुमारे ३० किलो ऑक्सिजन. (इन्हेल करणे) शरीरात सामावून घेणे आवश्यक आहे.

शरीरातील चरबीचे प्रमाण कमी होत आहे, हे कसं समजणार?

१. इंच लॉस होणे

२. शरीरातील स्नायूंना योग्य वळण येणे

३. निरोगी वाटणे

४. व्यायाम करावासा वाटणे

५. शरीरात चपळाई येणे

६. शरीरात ऊर्जेचे संतुलन जाणवणे

आपण कोणत्याही प्रकारचा व्यायाम किंवा हालचाल करीत असताना ऊर्जा उत्सर्जित केली जाते. श्वासोच्छवास घेण्यापासून ते अन्न पचविण्यापर्यंत प्रत्येक क्रियांमध्ये बदलणारा मेटाबोलिसम फॅट्सच्या विघटनासाठी मदत करतो. अनेकदा चरबी कमी करण्यासाठी गोळ्या किंवा औषधे घेतल्यामुळे मेटाबोलिसम सुस्त होऊन परिणामी चरबीच्या संचयनावर विपरीत परिणाम होऊ शकतो. शरीरातील चरबी कमी करताना आहारातील चरबीचे प्रमाण योग्य प्रमाणात राखणेदेखील तितकेच आवश्यक आहे. त्याबद्दल पुढील भागात जाणून घेऊया.