Travelling in Flight while having cold: विमान प्रवास करताना अनेकांना कान दुखण्याचा अनुभव येतो. परंतु सर्दी किंवा संबंधित ऍलर्जी असलेल्यांसाठी हा अनुभव अत्यंत वेदनादायक आणि तीव्र होऊ शकते.

एमबीबीएस डॉक्टर आणि आरोग्य शिक्षक डॉ. आदितीज धामिजम यांनी अलीकडेच एका २७ वर्षीय तरुणाची कहाणी सांगितली जो हलक्या सर्दी आणि ऍलर्जीसह विमानात चढला होता. “विमान वर जात असताना, त्याला कानात तीव्र वेदना जाणवत होत्या – परंतु तो प्रतिक्रिया देण्यापूर्वीच त्याच्या कानाचा पडदा फुटला,” असे त्याने एका इंस्टाग्राम पोस्टमध्ये लिहिले.

डॉक्टरांनी स्पष्ट केले की त्याची युस्टाचियन (Eustachian) नलिका, जी कान आणि नाकामधील दाब समान करण्यास मदत करते, रक्तसंचयामुळे ब्लॉक झाली होती. “दाब वाढल्यामुळे त्याच्या कानाचा पडदा फाटला, ज्यामुळे तीव्र वेदना होऊ लागल्या आणि संभाव्य कायमची ऐकू येण्याची समस्या निर्माण झाली. काही प्रकरणांमध्ये, फक्त शस्त्रक्रियाच ऐकणे पूर्ववत करू शकते,” तो पुढे म्हणाला.

पोस्ट पाहताच काही नेटिझन्सनी कमेंट सेक्शनमधील याच्याशी सहमती दर्शवली. एकाने सांगितले, “अगदी १० दिवसांपूर्वी मला असाच अनुभव आला. कान दुखत होता आणि कानाचा पडदा फुटेल असे वाटत होते. वेदना इतक्या तीव्र होत्या की माझ्या डोळ्यात पाणी आले. नंतर मला कळले की मला सर्दी झाल्यामुळे हे घडले. मला असा अनुभव याआधी कधीच आला नव्हता.” दुसऱ्याने लिहिले, “माझ्यासोबत एकदा असे घडले. विश्वास ठेवा, तो माझ्या आयुष्यातील सर्वात वाईट अनुभव होता, मला वाटले होते की माझ्या कानातून आता रक्त येईल की काय. फ्लाइटमध्ये बसण्यापूर्वी फ्लूचा उपचार करणे चांगले.”

हेही वाचा

वोक्हार्ट हॉस्पिटल मुंबई सेंट्रलचे कन्सल्टंट ईएनटी सर्जन डॉ. नयन के. शेट्टी म्हणाले की, उड्डाणामुळे कधीकधी कानात त्रास होऊ शकतो, आणि गंभीर बाबतीत, कानाचा पडदा फाटू शकतो. “जेव्हा केबिन प्रेशरमध्ये जलद बदल होतात तेव्हा आतील आणि बाहेरील कानात असंतुलन निर्माण होते, ज्यामुळे कानाच्या पडद्यावर जास्त ताण येतो. मधल्या कानात दाब नियंत्रित करण्यासाठी जबाबदार असलेली युस्टाचियन नलिका योग्यरित्या काम करू शकत नाही, ज्यामुळे वेदना, ऐकण्यास त्रास किंवा कानाचा पडदा फाटणे असे त्रासदेखील होऊ शकते,” डॉ. शेट्टी यांनी स्पष्ट केले.

उड्डाणाच्या वेळी कानाचा पडदा फाटण्याच्या धोका होण्यामागे अनेक कारणे असतात; त्यातील सर्वात सामान्य कारण म्हणजे हवेचा दबाव अचानक बदलणे, विशेषतः उड्डाण सुरू होताना आणि लँडिंग करताना. जर युस्टाचियन नलिका थंडी, सायनस इन्फेक्शन किंवा ऍलर्जीमुळे अडलेली असेल, तर कानासाठी दबाव समान करणे आणखी कठीण होऊ शकते. “जबरदस्तीने नाकातून हवा बाहेर काढणे, जास्त दाब देणे किंवा उपचार न केलेल्या कानाच्या संसर्गासह उड्डाण करणे यामुळे कानाचा पडदा फाटण्याची शक्यता आणखी वाढू शकते,” असे डॉ. शेट्टी यांनी सांगितले.

हेही वाचा

तज्ञांनी कानाच्या दबावाचे नियंत्रण करण्यासाठी सोप्या पण प्रभावी तंत्रांचा सल्ला देतात. “गिळणे, जांभई देणे किंवा च्युइंगम चघळणे युस्टाचियन नलिका उघड्या ठेवण्यास मदत करू शकते, ज्यामुळे हवा सहजपणे पास होऊ शकते.” असे डॉ. शेट्टी यांनी सांगितले.

उड्डाण करण्यापूर्वी डिकॉन्जेस्टंट (Decongestants) किंवा नसल स्प्रे (nasal sprays) नाकातील मार्ग साफ करण्यास आणि दाबाचे संतुलन सुधारण्यास मदत करू शकतात. “हायड्रेटेड राहणे, दाब नियंत्रित करणारे विशेष इअरप्लग वापरणे आणि गंभीर रक्तसंचय होत असताना विमान प्रवास टाळणे यामुळे धोका आणखी कमी होऊ शकतो,” असे डॉ. शेट्टी म्हणाले.

ही खबरदारी घेतल्यास, प्रवासी त्यांच्या कानांचे संरक्षण करू शकतात आणि उड्डाणाचा अनुभव अधिक आरामदायक बनवू शकतात, ज्यामुळे उड्डाणादरम्यान कानाच्या वेदनादायक समस्या होण्याची शक्यता कमी होईल.