सकाळी उठल्यानंतर कितीही घाईल असली तरी एक ग्लास हेल्थ ड्रिंक प्यायल्याशिवाय अनेकांची सकाळ सुरू नाही. पण जर तुम्ही सलग दोन आठवडे रोज सकाळी हेल्थ ड्रिंक प्यायले त्याचा तुमच्या शरीरावर कसा परिणाम होतो हे तुम्हाला माहित आहे का? याच प्रश्नाचे उत्तर जाणून घेण्यासाठी इंडियन एक्स्प्रेसने आरोग्य तज्ज्ञांशी संवाद साधला.
चेन्नईतील श्री रामचंद्र उच्च शिक्षण आणि संशोधन संस्थेतील क्लिनिकल न्यूट्रिशनिस्ट आणि लेक्चरर्स सी व्ही ऐश्वर्या म्हणाल्या की, “दिवसाची सुरुवात हेल्थ ड्रिंक किंवा माल्टेड पेयाने केल्याने शरीरावर सकारात्मक आणि नकारात्मक दोन्ही परिणाम होऊ शकतात, जे त्याच्या रचनेनुसार असतात.
माल्टेड पेय म्हणजे माल्टेड बार्ली(Malted barley), हॉप्स(हॉप्स म्हणजे ह्युम्युलस ल्युपुलस नावाच्या वनस्पतीची फुले) आणि इतर घटकांपासून बनवलेले आंबवलेले पेय. माल्ट पेये अल्कोहोलिक किंवा नॉन-अल्कोहोलिक असू शकतात.
“अनेक माल्टेड पेयांमध्ये रिफाइंड शुगर किंवा माल्ट अर्क असतो, ज्यामुळे रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीत जलद वाढ होऊ शकते, त्यानंतर अचानक कमी होते ज्यामुळे लवकरच थकवा आणि भूक लागते. पण, कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स (GI) घटक असलेले हेल्थ ड्रिंक्स, जसे की प्रथिने- किंवा फायबर-समृद्ध घटक, रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर ठेवण्यास आणि दीर्घकाळ तृप्त होण्यास मदत करतात,” असे ती म्हणाली.
तिच्या मते जर पेयात प्रोबायोटिक्स(probiotics), प्रीबायोटिक्स (prebiotics) किंवा फायबर असतील तर ते फायदेशीर आतड्यांतील बॅक्टेरियाच्या वाढीस चालना देऊन पचन आणि आतड्यांचे आरोग्य सुधारू शकते. पण, साखरेचे प्रमाण जास्त असलेले पेये किंवा कृत्रिम पदार्थ कालांतराने आम्लता, पोटफुगी आणि आतड्यांमध्ये दाहकता होण्यास कारणीभूत ठरू शकतात.
लोक हेल्थ ड्रिंक्स का पितात?
ऐश्वर्या म्हणाली की,”हेल्थ ड्रिंक्स आणि माल्टेड पेये हे माल्ट अर्क, संपूर्ण धान्य आणि ओट्स सारख्या कॉम्प्लेक्स कार्बोहायड्रेट्सने समृद्ध असतात जे हळूहळू ऊर्जा निर्माण करतात आणि थकवा टाळतात. व्हे, केसिन, सोया (whey, casein, soy) किंवा वनस्पती-आधारित प्रथिने असलेले प्रथिने-समृद्ध हेल्थ ड्रिंक्स स्नायूंची दुरुस्ती, वाढ आणि देखभाल करण्यास मदत करतात. आहारातील फायबर, प्रीबायोटिक्स आणि प्रोबायोटिक्स असलेले पेये पचन आणि पोषक तत्वांचे शोषण वाढवतात. आंबलेल्या माल्ट पेये देखील आहेत जी आतड्यांमधील सूक्ष्मजीवांच्या विविधेत (Gut flora diversity ) योगदान देतात, सूज येणे, बद्धकोष्ठता कमी करतात आणि हाडांचे आरोग्य, रोगप्रतिकारक शक्ती देखील सुधारतात.
Gut flora diversity म्हणजे मानवी आतड्यांमधील सूक्ष्मजीवांची विविधता, ज्यात बॅक्टेरिया, बुरशी आणि प्रोटोझोआ यांचा समावेश आहे. आतड्यांतील विविध सूक्ष्मजीव आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात.
ऐश्वर्या यांनी चेतावणी दिली की, बर्‍याच व्यावसायिक माल्टेड पेयांमध्ये रिफाइंड शुगर, माल्ट अर्क किंवा उच्च फ्रुक्टोज कॉर्न सिरप असते ज्यामुळे जास्त कॅलरीज तयार होतात आणि वजन वाढते. “वारंवार सेवन केल्याने इन्सुलिन प्रतिरोध होऊ शकतो, ज्यामुळे टाइप २ मधुमेह आणि मेटाबॉलिक सिंड्रोमचा धोका वाढतो,” असेही ती म्हणाली.
साखरेचे प्रमाण जास्त असलेले पदार्थ खाल्ल्याने तुमच्या दातांना नुकसान होऊ शकते. ते वाईट बॅक्टेरियांच्या वाढील चालना देते ज्यामुळे दातांमध्ये पोकळी निर्माण होते आणि दात किडतात. काही पदार्थ/पेये दातांच्या मुलामा चढवणे(tooth enamel) देखील कमकुवत करू शकतात, ज्यामुळे दात संवेदनशील होतात.
