ग्लूटेनयुक्त जेवण खाल्ल्यानंतर तहान का लागते याचा तुम्ही कधी विचार केला आहे का? तुम्ही छोले कुल्चे, लसुण नान आणि कढई पनीर खाल्ल्याने तुमची काहीतरी चटपटीत खाण्याची लालसा नक्कीच भागू शकते, परंतु काही तासांनंतर तुम्हाला सतत तहान लागते ज्यामुळे तुमचा घसा सुकतो आणि कितीही पाणी प्यायले तरी तुमची तहान भागत नाही. असे का होते हे तज्ज्ञांकडून जाणून घ्या…
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
बंगळुरू सीजी रोड येथीलफोर्टिस हॉस्पिटल, मुख्य आहारतज्ज्ञ, रिंकी कुमारी यांनी दी इंडियन एक्स्प्रेसला माहिती देताना सांगितले,”ग्लूटेन-युक्त जेवणानंतर तहान लागणे हे अनेक कारणांमुळे सामान्य आहे. ग्लूटेनमुळे पचनसंस्थेत दाहकता आणि जळजळ जाणून शकते, ज्यामुळे gut permeability वाढते आणि द्रव कमी होतो. (म्हणजे आतडे खराब होते आणि आतड्यातून द्रव आणि पोषक द्रव्ये बाहेर पडतात ज्यामुळे शरीर पाणी आणि आवश्यक पोषक तत्व गमावते). अनेक ग्लूटेनयुक्त पदार्थांमध्ये आढळणारे सोडियमचे प्रमाण आणि ग्लूटेनयुक्त पदार्थांमध्ये अनेकदा उच्च ग्लायसेमिक इंडेक्स असतात, ज्यामुळे इन्सुलिनची वाढ होते आणि लघवीचे उत्पादन वाढते, तहान वाढते,” असेही त्यांनी स्पष्ट केले.
चेन्नई येथील द क्लेफ्ट अँड क्रॅनिओफेशियल सेंटर आणि श्री बालाजी मेडिकल कॉलेज आणि हॉस्पिटलच्या दीपलक्ष्मी, नोंदणीकृत आहारतज्ज्ञ यांनी ग्लूटेनयुक्त जेवणानंतर तहान लागणे हे शरीराच्या पचनक्रियेला कारणीभूत ठरते, असे म्हटले आहे
“गहू, राई आणि बार्लीमध्ये ग्लूटेन आढळते आणि ब्रेड, पास्ता आणि बेक केलेल्या वस्तूंमध्येही ग्लूटेन असते, जसे की पिझ्झा आणि काही स्नॅक्समध्ये देखील ग्लूटेन आहेत. या पदार्थांमध्ये सोडियमचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे शरीरात पाणी टिकून राहते, त्यामुळे सोडियमचे प्रमाण संतुलित राहून तहान वाढते. तसेच, हे पदार्थ कर्बोदकांमध्ये भरपूर प्रमाणात असतात. पचनासाठी जास्त पाणी लागते, त्यामुळे लोकांना तहान लागते,” तिने स्पष्ट केले.
ग्लूटेनयुक्त जेवणानंतर भरपूर पाणी पिणे सुरक्षित आहे का?(Is it safe to drink a lot of water after a gluten-rich meal?)
कुमारी म्हणाल्या की,”ग्लूटेनयुक्त जेवणानंतर पाणी पिणे सामान्यतः सुरक्षित असते, परंतु जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने पाचन समस्या बिघडू शकतात. ओव्हरहायड्रेशनमुळे पचनसंस्थेवर अतिरिक्त ताण येतो, जळजळ आणि अस्वस्थता वाढते. “मध्यम हायड्रेशन (१-२ चष्मा)चे लक्ष्य ठेवा आणि तुमच्या शरीराच्या प्रतिसादाचे निरीक्षण करा. जर तुम्हाला फुगणे, गॅस किंवा अस्वस्थता जाणवत असेल तर पाण्याचे सेवन कमी करण्याचा किंवा आरोग्यसेवा व्यावसायिकांचा सल्ला घेण्याचा विचार करा,” तिने सुचवले.
हेही वाचा – एका सिगारेटमुळे पुरुष गमावतात आयुष्यातील १७ मिनिटे आणि महिला २२ मिनिटे; संशोधनातून धक्कादायक खुलासा…
तहान लागणे कसे टाळता येईल? (How can you avoid feeling thirsty?)
असे जेवण केल्यावर तहान न लागण्यासाठी कुमारीने काही सूचना शेअर केल्या:
- हायड्रेटेड राहण्यासाठी जेवणभर पाणी प्या
- कमी ग्लाइसेमिक निर्देशांक असलेले संपूर्ण, प्रक्रिया न केलेले पदार्थ निवडा
- पचन मंद होण्यासाठी फायबरयुक्त पदार्थांसह ग्लूटेनचे सेवन संतुलित करा
- साखरयुक्त पेये आणि रिफाईंन (प्रक्रिया करून अशुद्धता किंवा नको असलेले घटक काढून टाकले जातात) कार्बोहायड्रेट मर्यादित करा किंवा टाळा
- आतड्यांच्या आरोग्यासाठी पाचक एंजाइम किंवा प्रोबायोटिक्सचा विचार करा
हेही वाचा – हिवाळ्यात खूप जास्त थंडी जाणवत असेल तर काळी वेलची चघळा! पोषणतज्ज्ञांनी दिला सल्ला, जाणून घ्या कारण….
दीपलक्ष्मी यांनी या कारणासाठी साखरयुक्त पेये टाळण्याचा सल्ला दिला. “आहारात पुरेशा प्रमाणात प्रथिने, भाज्या आणि फळे यांचा समतोल राखून तहान लागणे टाळता येते. संपूर्ण धान्य निवडणे देखील फायदेशीर आहे,” ती पुढे म्हणाली.
टीप: हा लेख सार्वजनिक डोमेन आणि/किंवा तज्ज्ञांच्या माहितीवर आधारित आहे. कोणतीही दिनचर्या सुरू करण्यापूर्वी नेहमी आपल्या आरोग्य चिकित्सकाचा सल्ला घ्या.
बंगळुरू सीजी रोड येथीलफोर्टिस हॉस्पिटल, मुख्य आहारतज्ज्ञ, रिंकी कुमारी यांनी दी इंडियन एक्स्प्रेसला माहिती देताना सांगितले,”ग्लूटेन-युक्त जेवणानंतर तहान लागणे हे अनेक कारणांमुळे सामान्य आहे. ग्लूटेनमुळे पचनसंस्थेत दाहकता आणि जळजळ जाणून शकते, ज्यामुळे gut permeability वाढते आणि द्रव कमी होतो. (म्हणजे आतडे खराब होते आणि आतड्यातून द्रव आणि पोषक द्रव्ये बाहेर पडतात ज्यामुळे शरीर पाणी आणि आवश्यक पोषक तत्व गमावते). अनेक ग्लूटेनयुक्त पदार्थांमध्ये आढळणारे सोडियमचे प्रमाण आणि ग्लूटेनयुक्त पदार्थांमध्ये अनेकदा उच्च ग्लायसेमिक इंडेक्स असतात, ज्यामुळे इन्सुलिनची वाढ होते आणि लघवीचे उत्पादन वाढते, तहान वाढते,” असेही त्यांनी स्पष्ट केले.
चेन्नई येथील द क्लेफ्ट अँड क्रॅनिओफेशियल सेंटर आणि श्री बालाजी मेडिकल कॉलेज आणि हॉस्पिटलच्या दीपलक्ष्मी, नोंदणीकृत आहारतज्ज्ञ यांनी ग्लूटेनयुक्त जेवणानंतर तहान लागणे हे शरीराच्या पचनक्रियेला कारणीभूत ठरते, असे म्हटले आहे
“गहू, राई आणि बार्लीमध्ये ग्लूटेन आढळते आणि ब्रेड, पास्ता आणि बेक केलेल्या वस्तूंमध्येही ग्लूटेन असते, जसे की पिझ्झा आणि काही स्नॅक्समध्ये देखील ग्लूटेन आहेत. या पदार्थांमध्ये सोडियमचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे शरीरात पाणी टिकून राहते, त्यामुळे सोडियमचे प्रमाण संतुलित राहून तहान वाढते. तसेच, हे पदार्थ कर्बोदकांमध्ये भरपूर प्रमाणात असतात. पचनासाठी जास्त पाणी लागते, त्यामुळे लोकांना तहान लागते,” तिने स्पष्ट केले.
ग्लूटेनयुक्त जेवणानंतर भरपूर पाणी पिणे सुरक्षित आहे का?(Is it safe to drink a lot of water after a gluten-rich meal?)
कुमारी म्हणाल्या की,”ग्लूटेनयुक्त जेवणानंतर पाणी पिणे सामान्यतः सुरक्षित असते, परंतु जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने पाचन समस्या बिघडू शकतात. ओव्हरहायड्रेशनमुळे पचनसंस्थेवर अतिरिक्त ताण येतो, जळजळ आणि अस्वस्थता वाढते. “मध्यम हायड्रेशन (१-२ चष्मा)चे लक्ष्य ठेवा आणि तुमच्या शरीराच्या प्रतिसादाचे निरीक्षण करा. जर तुम्हाला फुगणे, गॅस किंवा अस्वस्थता जाणवत असेल तर पाण्याचे सेवन कमी करण्याचा किंवा आरोग्यसेवा व्यावसायिकांचा सल्ला घेण्याचा विचार करा,” तिने सुचवले.
हेही वाचा – एका सिगारेटमुळे पुरुष गमावतात आयुष्यातील १७ मिनिटे आणि महिला २२ मिनिटे; संशोधनातून धक्कादायक खुलासा…
तहान लागणे कसे टाळता येईल? (How can you avoid feeling thirsty?)
असे जेवण केल्यावर तहान न लागण्यासाठी कुमारीने काही सूचना शेअर केल्या:
- हायड्रेटेड राहण्यासाठी जेवणभर पाणी प्या
- कमी ग्लाइसेमिक निर्देशांक असलेले संपूर्ण, प्रक्रिया न केलेले पदार्थ निवडा
- पचन मंद होण्यासाठी फायबरयुक्त पदार्थांसह ग्लूटेनचे सेवन संतुलित करा
- साखरयुक्त पेये आणि रिफाईंन (प्रक्रिया करून अशुद्धता किंवा नको असलेले घटक काढून टाकले जातात) कार्बोहायड्रेट मर्यादित करा किंवा टाळा
- आतड्यांच्या आरोग्यासाठी पाचक एंजाइम किंवा प्रोबायोटिक्सचा विचार करा
हेही वाचा – हिवाळ्यात खूप जास्त थंडी जाणवत असेल तर काळी वेलची चघळा! पोषणतज्ज्ञांनी दिला सल्ला, जाणून घ्या कारण….
दीपलक्ष्मी यांनी या कारणासाठी साखरयुक्त पेये टाळण्याचा सल्ला दिला. “आहारात पुरेशा प्रमाणात प्रथिने, भाज्या आणि फळे यांचा समतोल राखून तहान लागणे टाळता येते. संपूर्ण धान्य निवडणे देखील फायदेशीर आहे,” ती पुढे म्हणाली.
टीप: हा लेख सार्वजनिक डोमेन आणि/किंवा तज्ज्ञांच्या माहितीवर आधारित आहे. कोणतीही दिनचर्या सुरू करण्यापूर्वी नेहमी आपल्या आरोग्य चिकित्सकाचा सल्ला घ्या.
