Why moong dal is best for diabetic Patient : भारतीय जेवणात डाळींना अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी डाळी या अत्यंत पौष्टिक आणि फायदेशीर आहेत. जेव्हा कर्बोदके शरीरात सहजपणे शोषून घेतले जातात, तेव्हा रक्तातील ग्लुकोजची पातळी हळूहळू वाढते; पण डाळीतील फायबर कर्बोदके शोषण्याची क्षमता कमी करतात आणि त्यामुळे रक्तातील साखर नियंत्रणात राहण्यास मदत होते.
डाळींमध्ये भरपूर प्रमाणात प्रोटिन्स असतात; जे स्नायूंना मजबूत करण्यासाठी गरजेचे आहे. जर तुम्ही शाकाहारी असाल, तर हा एक उत्तम स्रोत आहे. मांसाहारी लोकसुद्धा एक उत्तम पर्याय म्हणून डाळीचे सेवन करू शकतात. कडधान्यांमध्ये सहसा फॅट्सचे प्रमाण कमी असते आणि त्यामुळे तुमच्या कंबरेवरील फॅट वाढत नाही.
सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे तीन चमचे कडधान्य (७० ग्रॅम) हे भाजीपाला आणि फळांइतकेच पोषक घटक पुरवते. ज्या दिवशी तुम्ही फळे किंवा भाज्यांचे सेवन केले नाही, त्या दिवशी तुम्ही डाळीचे सेवन करू शकता. त्याविषयी अपोलो रुग्णालयाच्या मुख्य पोषण तज्ज्ञ डॉ. प्रियंका रोहतगी यांनी द इंडियन एक्स्प्रेसशी बोलताना सविस्तर माहिती दिली आहे.
कोणत्या डाळीचा आहारात समावेश करावा?
डॉ. प्रियंका रोहतगी सांगतात, “मूगडाळीचा आहारात समावेश करावा. या डाळीचा ग्लायसेमिक इंडेक्स ३८ असतो. एखादा पदार्थ आपल्या रक्तातील साखरेच्या पातळीवर किती लवकर परिणाम करू शकतो, यावरून ग्लायसेमिक इंडेक्स ठरवला जातो. ५५ पेक्षा कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी चांगला समजला जातो. मूगडाळीमध्ये कर्बोदके मोठ्या प्रमाणात असतात. त्या डाळीमध्ये अँटिऑक्सिडंट्स भरपूर प्रमाणात असतात. २०१५ च्या एका अभ्यासात सांगितले आहे की, मूगडाळीपासून बनवलेली बिस्किटे ही मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर असतात. मूग डाळीमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर, प्रोटिन्स व मिनरल्स असतात. या डाळीमध्ये असलेल्या लोहामुळे मधुमेह असलेल्या लोकांचा अशक्तपणा दूर होतो.”
त्या पुढे सांगतात, “मूगडाळ शिजायला फार वेळ लागत नाही. मूगडाळ खाल्यानंतर भूक नियंत्रणात राहते. शिजवण्याच्या पद्धतीमुळे डाळीच्या ग्लायसेमिक इंडेक्सवर परिणाम होतो; पण शिजवल्यानंतरही त्यात भरपूर षोषक घटक असतात.”
हेही वाचा : तुम्हाला दूध प्यायला आवडत नाही? मग शरीरात कॅल्शियमची पातळी कशी वाढवाल? तज्ज्ञांनी सुचविले हे चांगले पर्याय….
मूगडाळीचा आहारात समावेश कसा करावा?
आपण अनेकदा आहारात डाळीचा समावेश करतो; पण वेगवेगळ्या पद्धतीने डाळीचा समावेश करू शकता. तुम्ही डाळीचे सूपमध्ये घालून सेवन करू शकता किंवा डाळ उकळून खाऊ शकता. त्याशिवाय तुम्ही मूगडाळ सॅलडमध्ये एकत्रित करून आहारात घेऊ शकता.
आहारातील पौष्टिक घटकाबरोबरच जीवनशैलीतील इतर घटकांचा विचार करून मूगडाळ ही उत्तम पर्याय म्हणून मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर ठरू शकते.
डाळींमध्ये भरपूर प्रमाणात प्रोटिन्स असतात; जे स्नायूंना मजबूत करण्यासाठी गरजेचे आहे. जर तुम्ही शाकाहारी असाल, तर हा एक उत्तम स्रोत आहे. मांसाहारी लोकसुद्धा एक उत्तम पर्याय म्हणून डाळीचे सेवन करू शकतात. कडधान्यांमध्ये सहसा फॅट्सचे प्रमाण कमी असते आणि त्यामुळे तुमच्या कंबरेवरील फॅट वाढत नाही.
सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे तीन चमचे कडधान्य (७० ग्रॅम) हे भाजीपाला आणि फळांइतकेच पोषक घटक पुरवते. ज्या दिवशी तुम्ही फळे किंवा भाज्यांचे सेवन केले नाही, त्या दिवशी तुम्ही डाळीचे सेवन करू शकता. त्याविषयी अपोलो रुग्णालयाच्या मुख्य पोषण तज्ज्ञ डॉ. प्रियंका रोहतगी यांनी द इंडियन एक्स्प्रेसशी बोलताना सविस्तर माहिती दिली आहे.
कोणत्या डाळीचा आहारात समावेश करावा?
डॉ. प्रियंका रोहतगी सांगतात, “मूगडाळीचा आहारात समावेश करावा. या डाळीचा ग्लायसेमिक इंडेक्स ३८ असतो. एखादा पदार्थ आपल्या रक्तातील साखरेच्या पातळीवर किती लवकर परिणाम करू शकतो, यावरून ग्लायसेमिक इंडेक्स ठरवला जातो. ५५ पेक्षा कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी चांगला समजला जातो. मूगडाळीमध्ये कर्बोदके मोठ्या प्रमाणात असतात. त्या डाळीमध्ये अँटिऑक्सिडंट्स भरपूर प्रमाणात असतात. २०१५ च्या एका अभ्यासात सांगितले आहे की, मूगडाळीपासून बनवलेली बिस्किटे ही मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर असतात. मूग डाळीमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर, प्रोटिन्स व मिनरल्स असतात. या डाळीमध्ये असलेल्या लोहामुळे मधुमेह असलेल्या लोकांचा अशक्तपणा दूर होतो.”
त्या पुढे सांगतात, “मूगडाळ शिजायला फार वेळ लागत नाही. मूगडाळ खाल्यानंतर भूक नियंत्रणात राहते. शिजवण्याच्या पद्धतीमुळे डाळीच्या ग्लायसेमिक इंडेक्सवर परिणाम होतो; पण शिजवल्यानंतरही त्यात भरपूर षोषक घटक असतात.”
हेही वाचा : तुम्हाला दूध प्यायला आवडत नाही? मग शरीरात कॅल्शियमची पातळी कशी वाढवाल? तज्ज्ञांनी सुचविले हे चांगले पर्याय….
मूगडाळीचा आहारात समावेश कसा करावा?
आपण अनेकदा आहारात डाळीचा समावेश करतो; पण वेगवेगळ्या पद्धतीने डाळीचा समावेश करू शकता. तुम्ही डाळीचे सूपमध्ये घालून सेवन करू शकता किंवा डाळ उकळून खाऊ शकता. त्याशिवाय तुम्ही मूगडाळ सॅलडमध्ये एकत्रित करून आहारात घेऊ शकता.
आहारातील पौष्टिक घटकाबरोबरच जीवनशैलीतील इतर घटकांचा विचार करून मूगडाळ ही उत्तम पर्याय म्हणून मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर ठरू शकते.
