Fermented foods : आपला देश असा आहे की, जिथे दिवसाची सुरुवात चहा आणि नाश्त्याने होते. त्यामध्ये विशेषत: नाश्त्यामध्ये आंबवलेले पदार्थ जसे की इडली, डोसा, ढोकळा इत्यादी पदार्थांचे प्रमाण जास्त असते. हे पदार्थ आतड्यांच्या आरोग्यासाठी चांगले असले तरी आपण ते नियमित खाऊ शकत नाही. तु्म्हाला वाटेल, असं का? द इंडियन एक्स्प्रेसने तज्ज्ञांच्या हवाल्याने याविषयी सविस्तर माहिती दिली आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
दिल्ली येथील अपोलो स्पेक्ट्रा हॉस्पिटलच्या आहार तज्ज्ञ दिव्या मलिक धवन सांगतात, “आंबवलेले पदार्थ जरी संपूर्ण आरोग्यासाठी फायदेशीर असले तरीही त्याच्या अतिसेवनामुळे आपल्या आरोग्यावर दुष्परिणाम होऊ शकतात. काही आंबवलेल्या पदार्थांमध्ये अतिप्रमाणात मीठ आणि साखर असते; ज्यामुळे पोटात गॅस निर्माण होणे, पोट जड वाटणे किंवा अतिसारसारख्या आरोग्याच्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. यीस्ट (bacteria)च्या मदतीने पदार्थ आंबवला जात असल्यामुळे पदार्थ घट्ट होतो; ज्यामुळे पचनाशी संबंधित समस्या निर्माण होऊ शकतात.”
आयुर्वेदिक अभ्यासक डॉ. वरलक्ष्मी यनामंद्र यांनीसुद्धा अशीच एक पोस्ट इन्स्टाग्रामवर शेअर केली आहे. या पोस्टमध्ये त्या सांगतात की, आंबवलेले पदार्थ पचायला हलके आणि नियमित खाण्यासाठी योग्य नसतात. “डोसा आणि इडली हे दक्षिण भारतातील लोकप्रिय पदार्थ असले तरी ते पदार्थ नियमित खाणे चांगले नाही,” असे डॉ. वरलक्ष्मी यनामंद्र यांचे म्हणणे आहे.
हेही वाचा : उन्हाळ्यात माठातील पाणी का प्यावे? जाणून घ्या, मातीच्या मडक्यातील पाणी पिण्याचे फायदे
पाहा व्हिडीओ
इडली आणि डोशाचे उदाहरण देऊन डॉ. यनामंद्र सांगतात, “उडीद डाळ ही पौष्टिक मानली जाते; पण त्याचबरोबर ही डाळ पचायला जड, गरम आहे. ही डाळ शरीरातील टिश्यूंना ब्लॉक करते. त्यामुळे त्वचेचे आजार, रक्तस्राव आणि जळजळ होत असताना हे पदार्थ खाऊ नयेत. त्याशिवाय उडीद दाळ ही पित्त आणि कफ दोन्ही वाढवते.”
इडली, डोसा हे आंबवलेले पदार्थ पचायला हलके नसतात?
आहारतज्ज्ञ दिव्या मलिक धवन सांगतात, “इडली आणि डोसा हे हलके पदार्थ आहेत, असा गैरसमज आहे. डोसा हा आरोग्यासाठी चांगला आहे आणि त्याचे अनेक आरोग्यदायी फायदे आहेत, हे नाकारता येत नाही. पण, तो पचायला हलका पदार्थ नाही, हे समजून घेणे गरजेचे आहे. आरोग्याच्या कोणत्याही समस्या टाळण्यासाठी डोसा आणि इडली कमी प्रमाणात खाणे महत्त्वाचे आहे.”
हेही वाचा : Heatwave alert : शरीराला थंडावा देण्यासाठी ‘या’ औषधी वनस्पती आहेत सर्वोत्तम, रोजच्या आहारात करा समावेश
आंबवलेले पदार्थ खाताना कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात?
इडली किंवा डोसा बाहेर खाण्याऐवजी घरीच बनवा आणि खा. दुकानात मिळणारे इडली आणि डोशाचे पीठ चांगले नसते.” त्यात जास्त प्रमाणात प्रिझर्वेटिव्ह्ज, मीठ किंवा साखर असते; ज्यामुळे पदार्थ खराब न होता, जास्त काळ आंबवले जातात. असे पदार्थ आठवड्यातून एकदा किंवा दोनदा खावे,” असे धवन सांगतात.
तज्ज्ञ सांगतात की विशिष्ट अ‍ॅलर्जी, आहारात कमी मीठ घेणाऱ्या लोकांनी आंबवलेले पदार्थ खाणे टाळले पाहिजेत आणि जर याच्या सेवनानंतर कोणत्याही प्रकारची अ‍ॅलर्जी दिसून आली, तर तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.
दिल्ली येथील अपोलो स्पेक्ट्रा हॉस्पिटलच्या आहार तज्ज्ञ दिव्या मलिक धवन सांगतात, “आंबवलेले पदार्थ जरी संपूर्ण आरोग्यासाठी फायदेशीर असले तरीही त्याच्या अतिसेवनामुळे आपल्या आरोग्यावर दुष्परिणाम होऊ शकतात. काही आंबवलेल्या पदार्थांमध्ये अतिप्रमाणात मीठ आणि साखर असते; ज्यामुळे पोटात गॅस निर्माण होणे, पोट जड वाटणे किंवा अतिसारसारख्या आरोग्याच्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. यीस्ट (bacteria)च्या मदतीने पदार्थ आंबवला जात असल्यामुळे पदार्थ घट्ट होतो; ज्यामुळे पचनाशी संबंधित समस्या निर्माण होऊ शकतात.”
आयुर्वेदिक अभ्यासक डॉ. वरलक्ष्मी यनामंद्र यांनीसुद्धा अशीच एक पोस्ट इन्स्टाग्रामवर शेअर केली आहे. या पोस्टमध्ये त्या सांगतात की, आंबवलेले पदार्थ पचायला हलके आणि नियमित खाण्यासाठी योग्य नसतात. “डोसा आणि इडली हे दक्षिण भारतातील लोकप्रिय पदार्थ असले तरी ते पदार्थ नियमित खाणे चांगले नाही,” असे डॉ. वरलक्ष्मी यनामंद्र यांचे म्हणणे आहे.
हेही वाचा : उन्हाळ्यात माठातील पाणी का प्यावे? जाणून घ्या, मातीच्या मडक्यातील पाणी पिण्याचे फायदे
पाहा व्हिडीओ
इडली आणि डोशाचे उदाहरण देऊन डॉ. यनामंद्र सांगतात, “उडीद डाळ ही पौष्टिक मानली जाते; पण त्याचबरोबर ही डाळ पचायला जड, गरम आहे. ही डाळ शरीरातील टिश्यूंना ब्लॉक करते. त्यामुळे त्वचेचे आजार, रक्तस्राव आणि जळजळ होत असताना हे पदार्थ खाऊ नयेत. त्याशिवाय उडीद दाळ ही पित्त आणि कफ दोन्ही वाढवते.”
इडली, डोसा हे आंबवलेले पदार्थ पचायला हलके नसतात?
आहारतज्ज्ञ दिव्या मलिक धवन सांगतात, “इडली आणि डोसा हे हलके पदार्थ आहेत, असा गैरसमज आहे. डोसा हा आरोग्यासाठी चांगला आहे आणि त्याचे अनेक आरोग्यदायी फायदे आहेत, हे नाकारता येत नाही. पण, तो पचायला हलका पदार्थ नाही, हे समजून घेणे गरजेचे आहे. आरोग्याच्या कोणत्याही समस्या टाळण्यासाठी डोसा आणि इडली कमी प्रमाणात खाणे महत्त्वाचे आहे.”
हेही वाचा : Heatwave alert : शरीराला थंडावा देण्यासाठी ‘या’ औषधी वनस्पती आहेत सर्वोत्तम, रोजच्या आहारात करा समावेश
आंबवलेले पदार्थ खाताना कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात?
इडली किंवा डोसा बाहेर खाण्याऐवजी घरीच बनवा आणि खा. दुकानात मिळणारे इडली आणि डोशाचे पीठ चांगले नसते.” त्यात जास्त प्रमाणात प्रिझर्वेटिव्ह्ज, मीठ किंवा साखर असते; ज्यामुळे पदार्थ खराब न होता, जास्त काळ आंबवले जातात. असे पदार्थ आठवड्यातून एकदा किंवा दोनदा खावे,” असे धवन सांगतात.
तज्ज्ञ सांगतात की विशिष्ट अ‍ॅलर्जी, आहारात कमी मीठ घेणाऱ्या लोकांनी आंबवलेले पदार्थ खाणे टाळले पाहिजेत आणि जर याच्या सेवनानंतर कोणत्याही प्रकारची अ‍ॅलर्जी दिसून आली, तर तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.
