झोप ही अशी गोष्ट आहे जी प्रत्येक व्यक्तीच्या निरोगी आयुष्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची असते. कित्येकांना झोप ही अत्यंत प्रिय असते. काही लोकांना कितीही झोपले तरी समाधान होत नाही. कित्येकांना निद्रानाश किंवा शांत झोप न लागण्याची समस्यांचा सामना करावा लागतो.
कित्येकदा जेव्हा तुम्ही झोपण्यासाठी बिछान्यावर पडता, तेव्हा तुमचे मन विचांरामध्ये गुरफडलेले असते आणि तुम्ही झोपेची वाट पाहत तेथेच पडून असता. त्यामुळे तुम्हाला अजिबात झोप येत नाही. अशा वेळी पुरेशी झोप न मिळाल्याने कामात लक्ष लागत नाही आणि कोणतेही काम नीट होते. त्यामुळे कित्येक जण शांत झोपेसाठी वेगवेगळे उपाय करतात.
18 ते 60 वयोगटातील प्रौढांसाठी प्रत्येक रात्री किमान सात ते नऊ तासांची झोप घ्यावी अशी शिफारस तज्ज्ञांनी केली आहे. अपुऱ्या किंवा जास्त झोपेमुळे नैराश्य, मधुमेह, हृदयविकार आणि मृत्यूचा धोका वाढू शकतो. पण काळजी करु नका, शांत झोपेसाठी तुम्हाला येथे सर्वोत्तम पेये आहेत. आज आम्ही तुम्हाला अशा पाच पेयांबाबत माहिती देणार आहोत ज्यांच्या सेवनामुळे तुम्हाला त्वरित शांत झोप लागेल.
जगभरात १७ मार्चला साजरा केला जातो जागतिक निद्रा दिवस
त्याआधी आपण आजच्या दिवसाचे महत्त्व जाणून घेऊ या. आज जागतिक निद्रा दिवस आहे. दरवर्षी उत्तर गोलार्धात वर्नल इक्विनॉक्सच्या आधी शुक्रवारी हा दिवस साजरा केला जातो आणि या वर्षी (2023), हा दिवस 17 मार्च रोजी साजरा केला जात आहे. वर्ल्ड स्लीप सोसायटीच्या वर्ल्ड स्लीप डे कमिटीने आयोजित केले होते, पूर्वी वर्ल्ड असोसिएशन ऑफ स्लीप मेडिसिनने वर्ल्ड स्लीप डे पहिल्यांदा 2008 मध्ये साजरा केला होता. यंदाची जागतिक झोप दिवसाची थीम आहे “झोप आरोग्यासाठी आवश्यक.”
चांगल्या आणि निरोगी झोपेचे फायदे साजरे करण्यासाठी आणि झोपेच्या समस्या आणि संबंधित वैद्यकीय, शैक्षणिक आणि सामाजिक पैलूंबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो. याव्यतिरिक्त, जागतिक झोप दिवस झोपेच्या विकारांच्या प्रतिबंध आणि व्यवस्थापनास प्रोत्साहन देण्यावर लक्ष केंद्रित करतो.
जागतिक निद्रा दिवसनिमित्त, आपण शांत झोपेसाठी मदत करणाऱ्या पेयांवर एक नजर टाकूया.
तुम्हाला शांत झोपेसाठी मदत करणारे पेय (What Drinks Help You Sleep?)
- कॅमोमाइल चहा
शतकानुशतके, लोकांनी झोप सुधारण्यासाठी आणि थंडीची लक्षणे दूर करण्यासाठी, जळजळ कमी करण्यासाठी आणि त्वचेची स्थिती सुधारण्यासाठी कॅमोमाइल चहाचे सेवन केले आहे.
झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी तसेच चिंता आणि निद्रानाश दूर करण्यासाठी कॅमोमाइलचा वापर करण्यास सुचविले जाते.
1 कप (237 मिली) उकळत्या पाण्यात 4 चमचे ताजे (किंवा 2 चमचे वाळलेल्या) कॅमोमाइलची फुले टाकून कॅमोमाइल चहा घरी तयार करता येतो. फुलांना 5 मिनिटे त्यात राहू द्या आणि नंतर गाळणीने चहा गाळून घ्या.
कॅमोमाइल चहा दररोज पिण्यास सुरक्षित आहे.
World sleep day 2023: आहार आणि जीवनशैलीचा झोपेशी संबंध असतो का? निद्राचक्र सुधारण्यासाठी कोणत्या सवयी बदलाव्यात?
- चेरी रस
चेरी उत्कृष्ट फळ असण्याच्या अनेक कारणांपैकी एक म्हणजे झोपेला चालना देण्यासाठी त्यांच्यातील ट्रिप्टोफॅन घटक. ट्रिप्टोफॅन हे एक अमीनो आम्ल आहे जे मेलाटोनिन तयार करण्यास मदत करते, एक संप्रेरक जो तुम्ही झोपल्यावर आणि जागे झाल्यावर नियंत्रित करतो.
सर्वोत्तम परिणामांसाठी, तुम्ही दररोज 2 कप (480 मिली) चेरीचा रस पिण्याचा विचार करू शकता. दररोज 2 कप (480 मिली) चेरी रस पिणे हे कोणत्याही दुष्परिणामांशी संबंधित नाही.
- अश्वगंधा चहा
अश्वगंधा चहा, झोपेची गुणवत्ता वाढवण्याशी संबंधित आणखी एक सुप्रसिद्ध चहा, त्यात संयुगे असतात जे विलगीकरण केल्यावर आणि मोठ्या प्रमाणात सेवन केल्यावर झोप येते.
अश्वगंधा दुधात देखील सेवन केली जाऊ शकते, निद्रानाशासाठी आयुर्वेदिक उपाय म्हणजे अश्वगंधा, वेलची, दालचिनी आणि जायफळ कोमट दुधात घालून तयार केले जाते.
खबरदारी: जरी अश्वगंधा चहा सामान्यतः सुरक्षित आहे, परंतु ज्या व्यक्तींना स्वयंप्रतिकार विकारांनी ग्रस्त आहेत, ज्या महिला गर्भवती आहेत किंवा स्तनपान करत आहेत आणि उच्च रक्तदाब, मधुमेह किंवा थायरॉईड विकारांसाठी औषध घेत आहेत त्यांनी सावधगिरी बाळगली पाहिजे.
- पेपरमिंट चहा
संशोधन असे सूचित करते की, पेपरमिंट चहा गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनलचा त्रास आणि संध्याकाळी जाणवणारी अस्वस्थता कमी करून झोप वाढवू शकते. पण, असा दावा करण्यापूर्वी अधिक संशोधन आवश्यक आहे.
पेपरमिंट चहा कॅफिन-मुक्त असल्याने, तुम्ही दिवसभर पेपरमिंट चहा पिऊ शकता. पचनास मदत करण्यासाठी जेवणानंतर पेपरमिंट चहा प्या, तुमची ऊर्जा वाढवण्यासाठी दुपारच्या जेवणानंतर आणि तुम्हाला आराम करण्यास मदत करण्यासाठी झोपण्यापूर्वी प्या.
खबरदारी: गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स रोग (GERD) आणि पेपरमिंट ऍलर्जी असलेल्या लोकांनी पेपरमिंट चहा टाळावा.
World Sleep Day 2023: जगभरात का साजरा केला जातो ‘वर्ल्ड स्लीप डे’? काय आहे यंदाची थीम? जाणून घ्या महत्व - कोमट दूध
झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी दूध हा सर्वात सामान्य उपाय आहे यात शंका नाही. दुधामध्ये ट्रिप्टोफॅन असते जे नैसर्गिकरित्या सेरोटोनिन वाढवते, आनंदी आणि समाधानी वाटण्यासाठी न्यूरोट्रांसमीटर मदत करते.
याव्यतिरिक्त, सेरोटोनिन हे मेलाटोनिनचे पुर्ववर्ती घटक आहे, जे झोपेचे नियमन करते.
जोपर्यंत तुम्हाला दुग्धशर्करा असहिष्णुता किंवा दुधाची अ‍ॅलर्जी नसेल तोपर्यंत झोपण्याच्या वेळी हा उपाय करून पाहण्यात काही नुकसान नाही.
असे अनेक प्रकारचे पेय आहेत जे झोपेला चालना देण्यासाठी मदत करू शकतात. काही झोपेला प्रोत्साहन देणाऱ्या पेयांमध्ये ट्रिप्टोफॅन आणि मेलाटोनिन सारखी संयुगे असतात, तर काही संध्याकाळच्या वेळी वेदना आणि अस्वस्थता कमी करून झोपेला प्रोत्साहन देतात.
कोणते पेय तुम्हाला झोपण्यास मदत करते हे शोधण्यासाठी, वरीलपैकी काही वापरून पहा.
