पौर्णिमा तिथी किंवा पौर्णिमा दिवस हिंदू कॅलेंडरमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावते. हे विविध कारणांसाठी शुभ मानले जाते आणि बऱ्याचदा सत्यनारायण पूजा करण्यासाठी निवडले जाते. विशेष म्हणजे, बारा चंद्र महिने (दोन चंद्र पंधरवड्यांचा समावेश) वार्षिक हिंदू कॅलेंडर बनवतात, भक्त बारा पौर्णिमेच्या तारखा पाळतात. प्रत्येकाचे एक विशिष्ट नाव आणि महत्त्व आहे. उदाहरणार्थ, कार्तिकमधील पौर्णिमा दिवसाला कार्तिक पौर्णिमा म्हणतात.
तसेच, कार्तिक हा सर्वात पवित्र महिन्यांपैकी एक असल्याचे म्हटले जाते. कार्तिक पौर्णिमा ही सर्वात पवित्र आहे. माहीत नसलेल्यांसाठी, कार्तिक ग्रेगोरियन ऑक्टोबर/नोव्हेंबरशी सहमत आहे. तसेच, लोक एक दिवसाचा उपवास ठेवतात आणि चंद्र पाहिल्यानंतरच तोडतात. तर, २०२१ मधील कार्तिक पौर्णिमा तारीख आणि इतर महत्त्वाचे तपशील जाणून घ्या.
( हे ही वाचा: Chandra Grahan 2021: ५८० वर्षांनंतर दिसणार मोठं आंशिक चंद्रग्रहण, जाणून घ्या भारतात कुठे दिसणार )
कार्तिक पौर्णिमा तारीख
यंदा कार्तिक पौर्णिमा १९ नोव्हेंबरला साजरी होणार आहे.
कार्तिक पौर्णिमा मुहूर्त
पौर्णिमा तिथी १८ नोव्हेंबर रोजी दुपारी १२ वाजता सुरू होते आणि १९ नोव्हेंबर रोजी दुपारी २.२६ वाजता समाप्त होते. पौर्णिमेचा मुहूर्त १९ नोव्हेंबरला सूर्योदयाच्या वेळी असल्याने या दिवशी पौर्णिमा मानली जाईल.
( हे ही वाचा: December Horoscope: डिसेंबरमध्ये ‘या’ पाच राशींना होणार धनलाभ; होणार प्रगती! )
कार्तिक पौर्णिमेच्या कथा आणि महत्त्व
कार्तिक पौर्णिमेशी संबंधित असंख्य कथा आहेत आणि त्यापैकी एक भगवान शिवाशी संबंधित आहे. पौराणिक कथेनुसार, भगवान शिवाने या दिवशी त्रिपुरारीचे रूप धारण केले आणि त्रिपुरासूर म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या राक्षस त्रिकुटाचा नाश केला. अशा प्रकारे, त्यांच्या क्रूरतेचा अंत करून, भगवान शिवाने शांती आणि धर्माची पुनर्स्थापना केली. म्हणून, देव दिवाळी साजरी करून वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून चिन्हांकित करतात. त्यामुळे या दिवशी काशी (वाराणसी) या पवित्र नगरीमध्ये गंगेच्या घाटांवर तेलाचे दिवे लावून भाविक देव दीपावली साजरी करतात.जे वैकुंठ चतुर्दशी तिथीचे व्रत करतात ते भगवान शिव आणि विष्णूची पूजा करतात आणि दुसऱ्या दिवशी म्हणजे कार्तिक पौर्णिमेला उपवास सोडतात.
( हे ही वाचा: Guru Nanak Jayanti 2021: ‘या’ दिवशी साजरी होणार गुरु नानक जयंती, जाणून घ्या इतिहास आणि महत्त्व )
तसेच, जे तुळशी विवाह उत्सव साजरा करतात ते कार्तिक पौर्णिमेच्या दिवशी समारंभाची सांगता करतात.या दिवशी दक्षिण भारतात भगवान शिव आणि त्यांचा पुत्र कार्तिकेय यांची पूजा केली जाते. कार्तिगाई पौर्णिमेला साजरा केला जाणारा सण कार्तिगाई दीपम म्हणून ओळखला जातो.
