भारताचे माजी पंतप्रधान राजीव गांधी यांची जयंती दरवर्षी ‘सद्भावना दिवस’ म्हणून साजरी केली जाते, ज्याचा शाब्दिक अर्थ हार्मोनी डे आहे. १९४४ मध्ये २० ऑगस्ट रोजी जन्मलेले, राजीव गांधी भारताचे सहावे पंतप्रधान होते आणि वयाच्या ४० व्या वर्षी भारतीय पंतप्रधानांचे पद स्वीकारणारे सर्वात तरुण पंतप्रधानांचे होते. राजीव गांधी यांनी १९८४ मध्ये त्यांच्या आई आणि तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्या हत्येनंतर पदभार स्वीकारला. भारत स्वतंत्र झाला तेव्हा राजीव गांधी अवघ्या तीन वर्षांचे होते आणि त्यांचे आजोबा जवाहरलाल नेहरू पंतप्रधान झाले. फिरोज आणि इंदिरा गांधी यांच्याकडे जन्मलेल्या, राजीव गांधी यांची २१ मे १९९१ रोजी चेन्नईजवळील श्रीपेरंबुदूर येथे एका जाहीर रॅलीदरम्यान हत्या करण्यात आली. त्यांना मरणोत्तर भारताचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार – भारतरत्न प्रदान करण्यात आला.
राजीव गांधीचे विचार
“भारत एक जुना देश आहे, पण तरुण राष्ट्र आहे; आणि सर्वत्र तरुणांप्रमाणे आपण अधीर आहोत. मी तरुण आहे, आणि माझेही एक स्वप्न आहे. मी भारताच्या सशक्त, स्वतंत्र आणि स्वावलंबी आणि मानवजातीच्या सेवेत जगातील राष्ट्रांच्या पहिल्या क्रमांकाचे स्वप्न पाहतो. ’’
“काही दिवसांपासून लोकांना वाटले की भारत हलला (shaking) आहे. पण जेव्हा एखादे मोठे झाड कोसळते तेव्हा नेहमीच हादरे बसतात.”
“स्त्रिया आपल्या समाजाला एकत्र ठेवतात.”
“प्रत्येक व्यक्तीने इतिहासातून धडा घेतला पाहिजे. आपण हे समजून घेतले पाहिजे की देशात जिथे जिथे अंतर्गत मारामारी आणि संघर्ष झाले आहेत, तिथे देश कमकुवत झाला आहे. यामुळे बाहेरून धोका वाढतो. या प्रकारच्या कमकुवतपणामुळे देशाला मोठी किंमत मोजावी लागली आहे. ”
“विकास म्हणजे कारखाने, धरणे आणि रस्ते यांचा नाही. विकास हा लोकांबद्दल आहे. लोकांसाठी भौतिक, सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक पूर्तता हे ध्येय आहे. विकासात मानवी घटक सर्वोच्च मूल्य आहे. ”
“शिक्षण हे आपल्या समाजात एक उत्तम बरोबरी करणारे असले पाहिजे. आपल्या विविध सामाजिक व्यवस्थांनी गेल्या हजारो वर्षांमध्ये निर्माण केलेले मतभेद समतल करण्याचे हे साधन असावे.”
“आपण पाहिले की देशातील विविध पक्षांच्या वाढीमध्ये प्रादेशिक असमतोल दूर केला जातो आणि सर्व राज्ये समान रीतीने प्रगती करतात.”
“आज आपले कार्य भारताला एकविसाव्या शतकाच्या उंबरठ्यावर आणणे, दारिद्र्याच्या ओझ्यापासून मुक्त करणे, आपल्या वसाहतीतील भूतकाळाचा वारसा आणि आपल्या लोकांच्या वाढत्या आकांक्षा पूर्ण करण्यास सक्षम आहे.”
