पंचांगानुसार दरवर्षी कार्तिक शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीला तुळशीपूजन केले जाते. या एकादशीला देवोत्थान, देव उथनी एकादशी किंवा प्रबोधिनी एकादशी असेही म्हणतात. धार्मिक मान्यतेनुसार, या एकादशीला भगवान विष्णू चार महिन्यांच्या झोपेतून जागे होतात. या दिवशी तुळशी विवाहाचे आयोजनही केले जाते. तेव्हापासून शुभ आणि शुभ कार्याला सुरुवात होते. यावेळी १५ नोव्हेंबरला तुळशीविवाह होणार आहे.
तुळशी विवाहाचे फायदे
तुळशी विवाहाचे आयोजन करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. असे म्हटले जाते की जे लोकं या दिवशी भगवान विष्णूला तुळशी दल अर्पण करतात आणि नंतर त्यांचा शमीग्रामजींशी विवाह करतात त्यांच्या आयुष्यातील सर्व संकटे दूर होतात. या लोकांना भगवान विष्णूचा विशेष आशीर्वाद मिळतो. तुळशीविवाहामुळे वैवाहिक जीवनातील अडचणी दूर होतात असे मानले जाते. तसेच, जर संबंध स्थिर होत नसतील, एखाद्या कारणाने लग्न होण्यात अडचण येत असेल, तर तुळशीशी विवाह करणे खूप शुभ आहे. असे मानले जाते की यामुळे विवाहाशी संबंधित सर्व प्रकारच्या समस्या दूर होतात.
तुळशी विवाह कसा करावा?
तुळशीविवाह करण्यापूर्वी स्नान करून तयार व्हा.
ज्यांना तुळशी विवाहात कन्यादान करावयाचे आहे, त्यांनी उपवास करणे आवश्यक आहे.
शुभ मुहूर्तावर घराच्या अंगणात तुळशीचे रोप ठेवावे. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही गच्चीवर किंवा मंदिरातही तुळशीविवाह करू शकता.
आता एका पाटावर शालिग्राम जी स्थापित करा. त्यावरही अष्टदल कमळ करा.
पाटावर पाण्याने भरलेला कलश ठेवा. त्यावर स्वस्तिक काढा आणि आंब्याची पाच पाने ठेवा.
नंतर नारळ लाल कपड्यात गुंडाळून आंब्याच्या पानांवर ठेवा.
तुळशीच्या कुंडीला गेरू लावा.
कुंडीजवळ जमिनीवर रांगोळी काढा.
शालिग्रामच्या उजव्या बाजूला तुळशीचे भांडे ठेवावे.
तुपाचा दिवा लावावा. गंगाजलात फुले बुडवल्यानंतर ‘ओम तुलसे नमः’ या मंत्राचा उच्चार करताना तुळशीवर पाणी शिंपडावे. शाळीग्रामवरही गंगाजल शिंपडा.
यानंतर तुळशीला लाल गंधक आणि शालिग्रामला चंदनाचे गंधक लावा.
तुळशीच्या कुंडीला उसा काढीपासून मंडप तयार करून त्यावर लाल ओढणी टाका. मग कुंडीला साडीने गुंडाळा आणि तुळशीला बांगडी घाला, तिला वधूसारखे सजवा.
शालिग्रामजींना पंचामृताने स्नान घाला आणि त्यांना पिवळे वस्त्र अर्पण करा.
यानंतर दुधात हळद भिजवून तुळशी आणि शाळीग्रामला लावा.
मंडपावरही हळदीची पेस्ट लावावी.
पूजेत फळे आणि फुलांचा वापर करा.
शालिग्रामजींना बरोबर घेऊन कुटुंबातील पुरुष सदस्याने सात वेळा तुळशीची प्रदक्षिणा करावी.
यानंतर तुळशीजींची आरती करावी. अशा प्रकारे लग्न संपन्न करा.
तुळस आणि शामग्रामला खीर आणि पुरीचे नेवेद्य अर्पण करा. त्यानंतर सर्वांमध्ये प्रसादाचे वाटप करावे.
तुळशीविवाहाचे गीत गा.
