निसर्गरम्य कर्नाटकातल्या शिमोगा जिल्ह्य़ातील सागर या तालुक्याच्या ठिकाणापासून फक्त ८ किलोमीटवर असलेले केळदी हे एक टुमदार गाव. विजयनगर साम्राज्याच्या अस्तानंतर उदयाला आलेल्या नायक राजवंशाची ही राजधानी. तिथे असलेले रामेश्वर आणि वीरभद्र मंदिर ही सुंदर शिवालये आणि त्याच्याशी मराठी अस्मितेशी जोडलेला प्रसंग मोठा रोमांचक आहे. होयसळ आणि द्राविड अशा मिश्र शैलीमध्ये बांधलेले हे मंदिर अत्यंत देखणे आहे. प्रदक्षिणापथ असलेले गर्भगृह, महामंडप आणि मुखमंडप अशी या मंदिराची रचना. महामंडपाच्या पूर्व आणि पश्चिम िभती या सुंदर अशा शिल्पांनी सजवलेल्या आहेत. याला लागूनच असलेल्या वीरभद्र मंदिराच्या छतावर दुर्मीळ अशा गंडभेरुंडाचे अतिशय देखणे शिल्प कोरलेले आहे. गंडभेरुंड हा दोन तोंडे आणि एक धड असलेला एक काल्पनिक पक्षी. त्याशिवाय या मंदिरात बोकडाचे तोंड असलेल्या दक्ष राजाची हात जोडून उभी असलेली सुरेख मूर्ती पाहायला मिळते. अतिशय शांत आणि रम्य असलेल्या या मंदिराच्या शेजारीच भव्य असा लाकडी रथ ठेवलेला आहे. त्या रथावरसुद्धा अतिशय बारीक कलाकुसर केलेली दिसते. मंदिराच्या शेजारी राज्य पुरातत्त्व विभागाचे वस्तुसंग्रहालय असून, परिसरात मिळालेली विविध दुर्मीळ शिल्पे इथे जतन करून ठेवलेली दिसतात.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
