अशाच एका उनाड दिवशी मी आमच्या कॉलनीमागच्या लिंक रोडवर फेरी मारायला बाहेर पडलो. संध्याकाळी खरेदीला निघालेली, कामावरून, क्लासवरून, कॉलेजवरून परतणारी बरीच माणसं दिसत होती. त्यांत बरेच अनोळखी चेहरे घोळक्याने किंवा जोडीने जाताना दिसत होते. त्यांतले काही चेहरे पाहून ते अनोळखी होते याचं वाईट वाटत होतं. पण उपाय नव्हता. डोळ्याच्या कोपऱ्यातून शक्य त्यांना आणि शक्य तेवढं सभ्यपणे न्याहाळत मी सावकाश चालत होतो. भरभर चालण्यासाठी उत्साह तरी कुठून आणायचा माणसाने!
चालत चालत मी फ्लायओव्हर गाठला. हा फ्लायओव्हर तसा नवा आहे. याचं उद्घाटन करण्यासाठी पुढाऱ्यांना बरेच महिने वेळ मिळत नव्हता म्हणून तयार झाल्यानंतरसुद्धा हा बरेच महिने तसाच पडून होता. मात्र त्याचा वापर होत नव्हता असं मात्र नाही. इथं वारा छान वाहतो. लोक वारा खायला आपल्या मित्रां-‘ना’ नाही तर मैत्रिणी-‘ला’ घेऊन इथं यायचे. बघता बघता या फ्लायओव्हरला एखाद्या पार्काचं रूप प्राप्त झालं. सकाळी सकाळी इथे येऊन पाहिलं तर मॉर्निग वॉक आणि जॉगिंग करणारे बरेच लोक नजरेस पडायचे. शेवटी फ्लायओव्हरच्या आसपास राहणाऱ्या जागरूक नागरिकांनी तक्रारी केल्या आणि घाईघाईत कधी तरी उद्घाटन करून एकदाचा हा फ्लायओव्हर सुरू झाला. पण तरी इथे येणाऱ्या घोळक्यांना आणि युगुलांना खीळ बसली नाही. फ्लायओव्हरच्या दुतर्फा, रस्त्याच्या कडेला टेकून लोक कट्टा करायला लागले. काही जणांसाठी हा मैत्रीचा कट्टा, काही जणांसाठी प्रेमाचा. पण प्रेमाला निर्धास्तपणे निसर्गाच्या अगदी जवळच्या रूपात व्यक्त करणारी मंडळी लोकांच्या डोळ्यांत खुपतात. म्हणूनच कदाचित त्यांच्या स्वातंत्र्यावर गदा आणायला फिरतीवर असलेले पोलीसमामा अधूनमधून त्यांना हाकलून लावत असतात, कधी कधी एखादं युगूल जास्तच जवळीक साधत असलं तर त्यांना दमदाटी करतात, नाही तर उचलून घेऊन जातात. त्या दिवशीही तेच चालू होतं. मी एकटाच चालत चालत फ्लाय ओव्हरच्या मध्यावर आलो होतो. इथे सगळ्यांत मस्त वू आणि सुस्त करून टाकणारा वारा वाहत होता. माझ्या जवळच एक युगूल बाईक कडेला लावून तिच्यावर टेकून बसलं होतं. दोघंही हवेत एकाच नळीने आळीपाळीने धूर सोडत बसले होते. दोन पोलीसमामा फटफटीवरून आले, थांबले, आणि त्यांनी या दोघांना हटकलं. युगूल भलतंच धीट होतं. मामांनी आवाज चढवला, काठी जमिनीवर आदळली आणि युगूल दचकून बाईकवर स्वार होऊन तिथून पसार झालं. मामा शिट्टय़ा वाजवत वाजवत पुढे निघाले. दुसऱ्यावर हसू नये, पण मला मजा वाटली आणि हसायलासुद्धा आलं. आपण एकटे असताना दुसरं कोणी दुकटं दिसलं, की हेवा वाटतो. आणि त्या दुकलीला मजा करता आली नाही, की होऊ नये असा आसुरी आनंद होतो. तसा तो मला झाला. मामांनी माझ्याकडे पाहिलं, ‘बघितली ना ही पैसेवाल्यांची मुलं? एवढूस्सा पोरगा आणि मला माज दाखवतो. एक ठेवून दिली असती ना तर इथल्या इथे ओली झाली असती. नसता ताप डोक्याला!’ आणि तत्सम काही तरी बडबडत ते फटफटीवर स्वार होऊन पुढे निघाले.
मी पुन्हा माझं लक्ष रुळांवर केंद्रित केलं. मी त्या ठिकाणी गेलो की त्या रुळांवरून धावणाऱ्या गाडय़ांकडेच बघत राहतो, एखाद्या लहान मुलासारखा. एका ट्रेनला सिग्नल लागला आणि ती तिथेच माझ्या नजरेच्या टप्प्यात येऊन थांबली. माणसांनी खचाखच भरलेल्या डब्यांच्या प्रत्येक दारातून, काही खिडक्यांतून पिंका बाहेर पडल्या. कुठून कागद किंवा पिशव्या फेकल्या गेल्या. मला राग आला, वरून जोरदार आवाज लावून त्या सगळ्यांना शिव्या घालाव्याशा वाटल्या. पण नेहमीप्रमाणे संकुचित वृत्तीने ग्रासलेल्या माझ्या मनानं मला आवरलं आणि मी तसाच थोडा वेळ ते दृश्य हताशपणे बघत उभा राहिलो. ट्रेन एकदाची सुटली, आणि मी नि:श्वास टाकत इकडे तिकडे नजर फिरवली. माझ्या डावीकडे, माझ्यापासून दोन पावलांच्या अंतरावर एक मुलगी येऊन उभी राहिली होती. मी तिच्याकडे पाहिलं तेव्हा तीसुद्धा त्या ट्रेनकडे बघत होती. पण तिची नजर स्थिर होती. ट्रेनपाठोपाठ धावत नव्हती. मी तिच्याकडे पाहिल्यावर तिचीही नजर माझ्याकडे वळली. मी नजर पटकन खाली घेऊन पुढच्या ट्रेनची वाट पाहत उभा राहिलो. तरीही तिची मान माझ्या दिशेने थोडा वेळ वळलेली होती. खुन्नस देत असेल कदाचित, तिला न्याहाळल्याचा राग आला असेल. तिने मान पुन्हा समोरच्या दिशेने वळवल्याचं मला कळलं. आणि तेव्हा माझ्या लक्षात आलं की माझी छातीतली धडधड वाढलेली होती. मला आश्चर्य वाटलं नाही. हे नॉर्मल होतं. कुठल्या का भावनेने पाहिना, मुलगी आपल्याकडे पाहत्येय म्हटल्यावर धडधड वाढतेच. पण मला या गोष्टीचं आश्चर्य वाटलं की ती मुळात माझ्या एवढय़ा जवळ येऊन का उभी राहिली होती. माझी काहीच तक्रार नव्हती म्हणा. पण कुतूहल भरमसाट होतं. मी शक्य तेवढा मनावर ताबा ठेवून नजर समोर स्थिरावण्याचा प्रयत्न करत होतो. पण डोळ्यांची बुब्बुळं आपोआप डावीकडे घरंगळत जात होती.
समोरून दोन-तीन ट्रेन्स जाताना मी पाहिल्या. दर वेळी ट्रेन आली की ती स्वत:ची मान झुकवताना मला दिसायची. ट्रेन भरधाव निघून गेली, रुळांवरून धावताना होणारा आवाज कमी कमी होत बंद झाला, की ती डोकं वर काढायची. मला तिच्याशी बोलायचं होतं. कदाचित ती त्याच भावनेने तिथे येऊन उभी राहत असेल. कदाचित तिच्या मनात त्याच कल्पना येत असतील ज्या ट्रेन्सना बघून माझ्या मनात यायच्या. मी या विचारात गुंतलेला असताना आमच्या मागे फटफटीचा हॉर्न जोरात वाजला. पोलीसमामा परतले होते.
‘काय रे? तुला काय वेगळं सांगायला हवं का? आं?’
‘काका, मी काय केलं?’
‘काय चाललंय तुम्हा दोघांचं?’
‘आमचं?’ मी चमकून तिच्याकडे पाहिलं, तीसुद्धा गडबडलेली दिसत होती. ‘नाही हो, तुमचा काहीतरी गैरसमज होतोय.’
‘नावं काय तुमची? घरं-दारं नाहीत तुम्हाला? शाळा-कॉलेज नाहीत? हे काय वय आहे असले धंदे करण्याचं? आपले आई-बाबा आपल्यासाठी किती कष्टं घेतात आणि आपण त्यांना काय देतो? आता तुम्हाला पकडून चौकीवर घेऊन जातो थांबा.. बरं वाटेल ना आई बाबांना? अभिमान वाटेल ना?’ पोलीसमामा भलतेच मूडमध्ये आले होते. मला आजपर्यंत पडलेला प्रश्न आहे हा. पोलीस बाकीच्यांना नेहमी हटकतात, हिसका दाखवतात, इंगा दाखवतात. मी त्यांच्या तावडीत सापडलो की मात्र सल्लासत्र सुरू होतं त्यांचं. एकदा बाईकवरून हेल्मेट न घालता जात असताना मला पकडलं होतं. तेव्हा त्यावरून मला लेक्चर दिलंच. पण माझी शरीरयष्टी पाहून, ‘जीमला जातोस की नाही? काही खातोस की नाही?’ इत्यादी प्रश्न आणि ‘वजन कसं वाढवावं’ यावरूनही मला काही मौलिक सल्ले देण्यात आले.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा