एवढय़ात नागपूरला जाण्याचा प्रसंग आला. एका नातेवाईकाच्या लग्नासाठी- म्हणजे बायकोच्या कुठल्याशा भावाच्या लग्नासाठी. तो भाऊ आता लग्न करण्याइतपत मोठा झाला आहे, एवढीच माहिती आत्तापर्यंत त्या भावाबद्दल मला कळली होती. मी पहिल्यांदाच या भावाला डायरेक्ट त्याचं लग्न होतानाच बघणार होतो. लग्नमंडपात पोहोचल्यावर आमच्या सासऱ्यांना मी गमतीने म्हणालो की, ‘मी ज्यांच्या लग्नाला आलोय ती व्यक्ती काळी का गोरी मी बघितली नाहीये.’ त्यांनी लगेच नवऱ्या मुलाशी माझी ओळख करून दिली. ‘अहो जयदीप, तुम्ही काळे का गोरे हेसुद्धा माहीत नाही असं म्हणाले आमचे जावई. कुणा अनोळखी लग्नात जेवतोय असं उगाच त्यांना वाटायला नको म्हणून म्हटलं सर्वप्रथम तुमची ओळख करून द्यावी!’ असं म्हणून स्वत:च हसले. पाठीमागून नकळत कोणीतरी शर्टात बर्फाचा खडा टाकावा तशी माझी अवस्था झाली. आणि ते जयदीप आमच्या सासऱ्यांनी करून दिलेल्या ओळखीने बुचकळ्यात पडले. आणि स्वत:चं थोडय़ाच वेळात लग्न आहे वगैरे विसरून मी कोणी आदिवासी की परग्रहवासी, अशी काहीतरी विलक्षण विचित्र भावमुद्रा करून उभे राहिले. नवऱ्या मुलाची अशी ओळख या पृथ्वीतलावर याआधी कोणीच करून दिली नसेल. आणि मी नवऱ्या मुलाशी आपली ओळख झालीये की नाही, या संभ्रमात कसंबसं हस्तांदोलन करत त्याचं अभिनंदन केलं. नंतर वातावरण पूर्वपदावर आलं. आमच्या सासऱ्यांच्या चेहऱ्यावर मात्र त्यांनी काहीतरी भयंकर विनोद केलाय असं समाधान पसरलं होतं. नंतर जेव्हा जेव्हा त्या नवऱ्या मुलाची आणि माझी नजरानजर झाली तेव्हा तो माझ्याकडे बघून अगदी कसनुसा.. इथून पुढे माझी ओळख ठेवाल ना, असा हसत होता. मला नेहमी अशा लग्नात आपले नेमके काय एक्स्प्रेशन्स असावेत हेच कळत नाही. कारण बहुतेक लोक अनोळखी असतात. जिच्या ओळखीने मी आलो होतो ती माझी बायको इथे येईपर्यंत माझ्याबरोबर होती. नंतर मात्र आपण कुणाबरोबर इथे आलो आहोत, हे ती पूर्णपणे विसरली होती. बहुतेक सर्व जण हसत होते. आता ते आपल्याकडे बघून हसतायत की या आनंद-सोहळ्यानिमित्त आपसूकच त्यांच्या चेहऱ्यावर हसू आहे, यात बऱ्याचदा गल्लत होते. आमचा एक मित्र बन्या अशाच एका लग्नाला गेला होता. एक षोडशवर्षीय कन्या त्याच्याकडे बघून सारखी हसते आहे असा त्याचा गैरसमज झाला. त्यामुळे तोही मावा खाऊन लाल झालेले आपले दात दाखवत होता. नुकतीच ओळख झालेल्या बाजूला बसलेल्या व्यक्तीला तो म्हणाला, ‘तो लाल साडीतला बांधा बघितलात. मघापासून लाइन देतीये आपल्याला. काय सुरेख बांधकाम आहे बघा.’ ती व्यक्ती म्हणाली, ‘त्या बांधकामाचा मुकादम मीच आहे. माझी मुलगी आहे ती.’ यानंतरचं संभाषण सांभाळता सांभाळता बन्या एवढा अंतर्मुख झाला, की मनावरची सगळी जळमटं झटकली जाऊन जगातली प्रत्येक स्त्री मातेसमान असते, इथवर जाऊन पोहोचला आणि न जेवताच त्या लग्नातून पसार झाला. म्हणून आपण आपलं खाली मान घालून बसावं, हे उत्तम.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा