नुकताच वाहतुकीच्या नियमासंदर्भातला एक व्हिडिओ व्हॉट्सअॅपवर बघायला मिळाला. सरकारने वाहतूक नियंत्रणामध्ये काही सुधारणा करायच्या ठरवल्या आहेत आणि त्यासाठी ठिकठिकाणी किंवा चौकाचौकात कॅमेरे बसवण्याचा निर्णय घेतला आहे. म्हणजे जो कोणी वाहतुकीच्या नियमांचा भंग करू धजावेल त्याला पुराव्यानिशी कचाटय़ात पकडायचा. सरकारचा हा एक स्तुत्य उपक्रम आहे, असे म्हणायला हरकत नाही. सहज गंमत म्हणून तुम्ही सिग्नल मोडायला जाल तर तुमच्यावर दंडात्मक कारवाई होऊन दंडाची पावती फोटोसकट तुमच्या घरी येईल. तो मी नव्हतोच, कधी, कुठे, तुमचा काही तरी गैरसमज होतोय वगैरे फालतू वितंडवाद किंवा पळवाटांना आता जागाच नाही. आता माझ्या मनात एवढीच शंका येत आहे. एखादा उत्साही गृहस्थ या फोटोंचा अल्बम करून घरी येणाऱ्या-जाणाऱ्यांच्या करमणुकीसाठी त्या फोटोचे प्रदर्शन तर मांडणार नाही ना? हा फोटो मी अमूक एका चौकात गणपुल्यांच्या मर्तिकाला जात असताना सिग्नल तोडला तेव्हाचा. हे आम्ही ट्रिपलसीट डान्सबारमध्ये निघालो होतो तेव्हाचा. हा मी नो एन्ट्रीतून प्रेयसीला भेटायला जात असतानाचा. हा मी गाडी चालवत असताना, मोबाइलवर क्रिकेट स्कोअरची चर्चा करत असतानाचा वगैरे फोटोंचाही अल्बम एखादा हौशी मनुष्य अभिमानाने जतन करून संग्रहित ठेवील. शिवाय प्रत्येक फोटोला दंड भरायला लागल्यामुळे जगातला सगळ्यात महागडय़ा फोटोंचा अल्बम म्हणून स्वत:ची गीनिज बुकमध्ये नोंदही करवून आणेल आणि कसा मी सगळ्यांपेक्षा वेगळाच उपक्रम केला, असा मान उंचावून समाजात ताठ मानेने फिरेलसुद्धा. एखादा फारच उत्साही असेल तर ‘उल्लंघन वाहतुकीच्या नियमांचे’ अशा नावाचे एखादे फोटोग्राफीचे प्रदर्शनदेखील भरवेल आणि कुणी वाहतूक खात्याशी संबंधित अधिकारी अशा प्रदर्शनाचे उद्घाटनदेखील करेल. अशा लोकांना फॉलो करणारी जमात लगेचच निर्माण होईल. आजकाल मोबाइलमध्ये अगदी सहजसाध्य असलेल्या कॅमेऱ्यामुळे अगदी शिंकण्याचे, खोकण्याचे अगदी ओकण्याचेसुद्धा फोटो जतन करून ते शेअर करण्याची सवय लोकांना लागली आहे. फोटोग्राफी हा छंद न राहता येता-जाता फोटो काढण्याची ती एक सवय झाली आहे. मध्यंतरी एक विनोद माझ्या ऐकण्यात आला. कोण्याएका पुणेकराने म्हणे शनिपार चौकात बसवलेल्या सीसीटीव्ही कॅमेऱ्याच्या कंट्रोलरूमला फोन केला आणि जरा कॅमेऱ्यामध्ये बघून चितळ्यांचे दुकान उघडलं आहे का नाही ते जरा सांगाल का, अशी विचारणा केली होती. अजून एक अशीच गोष्ट. कुणी तरी म्हणे अमूक कॅमेऱ्यात बघून तमूक एका सिग्नलच्या बाजूला जर किल्ल्या तयार करणारा मनुष्य बसला असेल तर त्याला कृपा करून मी सांगतो त्या पत्त्यावर पाठवता का? घराचं दार लॉक झालं आहे, अशीही मागणी ट्रॅफिक पोलिसांना केली होती. या कथा खऱ्या आहेत का नाहीत ते माहीत नाही. पण न जाणो कदाचित भविष्यात ट्रॅफिक पोलिसांना खरोखर अशा प्रकारच्या प्रसंगांना तोंड द्यायची किंवा ट्रॅफिक कंट्रोल सोडून अशाच मागण्या पूर्ण करायची वेळही येऊ शकते. वेळ काय कधी कुणावर सांगून येते का? असो. आपलं म्हणणं सरकार जे वाहतुकीच्या नियमांमध्ये बदल आणि सुधारणा घडवून आणत आहे किंवा आणणार आहे, त्याबद्दल आहे. ही सुधारणा किंवा हे बदल घडवणं हे क्रमप्राप्त आहेच. मी जेव्हा दहा वर्षांपूर्वी लंडनला गेलो होतो तिथे पहिल्यांदा मी ही वाहतूक नियंत्रण पद्धती बघितली होती. आपल्याकडे मागाहून का होईना ही पद्धत कार्यान्वित केला जाणार या गोष्टींचा आनंद आहेच. पण त्याआधी खूप मोठय़ा प्रमाणात काही मूलभूत सुधारणा आणि बदल करण्याची अत्यंत आवश्यकता आहे. सर्वप्रथम म्हणजे रस्ते आणि त्या वरचे खड्डे. ते तसेच दरिद्री अवस्थेत ठेवून बाकी सुधारणा करणे म्हणजे भिकाऱ्याला सोन्याचा मुकुट चढवण्यासारखं आहे. रस्त्यांची जी भयानक अवस्था आहे त्याकडे दुर्लक्ष करून सिग्नलवर महागडे कॅमेरे बसवायचे आणि त्यातून पाहायचं काय तर रस्त्याची दुरवस्था. पण माझी खात्री आहे, त्या दुरवस्थेकडे दुर्लक्ष करून सरकारी तिजोरीत जास्तीत जास्त दंडवसुली कशी जमा होईल याकडेच संबंधित अधिकारी लक्ष देतील. सरकारी सूत्रांकडून त्यांना तशी सूचनाच दिली जाईल. जेणे करून पुढच्यावर्षी पुन्हा एकदा रस्ता दुरुस्तीच्या नावाखाली करोडो रुपयांचा भ्रष्टाचार करणे सहज शक्य होईल. सकारने काहीही करो, काही लोकं फक्त नावंच ठेवतात असेही काही चाणाक्ष, चतुर, स्वयंघोषित सुधारणावादी वाचकांना वाटेल. पण यात म्हणणं एवढंच आहे की कचराकुंडीत सुशोभित करणारी फुलझाडं लावून काय उपयोग? त्याविषयी कौतुक किंवा समाधान वाटून घेऊन दरवर्षीप्रमाणे आपण आपली टॉलरन्स लेव्हल फक्त वाढवणार. थोडय़ा का होईना सुधारणा होतायत ना यात समाधान मानण्यात वर्षांनुवर्षे वाया घालवणार. आता थोडय़ा-थोडक्याने भागणार नाही. उत्तम आणि मोठय़ा प्रमाणावरच काही तरी घडवण्याची परिस्थिती आता निर्माण झाली आहे. वर्षांनुवर्षे गलिच्छ आणि गलथान कारभाराला तोंड देऊन त्यातल्या त्यात फुटकळ सुधारणांवर समाधान मानणं म्हणजे आता षंढपणाचं लक्षण होईल. एक छान बाग असावी, छान हिरवळ असावी आणि त्या जागेला सुशोभित करणारी फुलझाडं असावीत, अशी अपेक्षा करणं फार अवाजवी मागणी करणं नाही. वाहतुकीच्या नियमांचं काटेकोर पालन होण्यासाठी चौकाचौकात कॅमेरे बसवण्याच्या परदेशी प्रणालीचं अनुकरण करता आहात, मग त्यांच्या रस्त्यांचेही अनुकरण का करत नाही. ही कुठली सोईस्कर सुधारणा? अक्षरश: जीव मुठीत धरून वाहन चालवण्याचा अनुभव पुन्हा पुन्हा येत असतो. देशवासीयांना कितीही मनस्ताप होवो, त्यांचा जीव जावो; आम्ही काही आमच्या भ्रष्टाचाराच्या धोरणात बदल करणार नाही. किती दिवस हे नाटक चालू राहणार? शहरातील उपरस्त्यांची अवस्था तर जीवघेणी आहेच, पण ज्याला आपण हायवे म्हणतो त्याची अवस्थाही तीच आहे.
खड् खड् खड्डे
नुकताच वाहतुकीच्या नियमासंदर्भातला एक व्हिडिओ व्हॉट्सअॅपवर बघायला मिळाला.
Written by निखिल रत्नपारखी
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
Already have an account? Sign in
First published on: 16-10-2016 at 03:15 IST
मराठीतील सर्व गाजराची तुतारी बातम्या वाचा. मराठी ताज्या बातम्या (Latest Marathi News) वाचण्यासाठी डाउनलोड करा लोकसत्ताचं Marathi News App.
Web Title: Nikhil ratnaparkhi pothole experience on highway