पडसाद

कूस म्हणजे काय?
प्रशांत असलेकर यांचा ‘भाषा कूस बदलते आहे’ हा लेख आवडला. खरोखरच जुने शब्द (हल्लीच्या पिढीसाठी जुने) बदलत आहेत. माझ्या मैत्रिणीच्या सुनेशी गप्पा करताना मी एकदा म्हटले, ‘छे! माझा तो पिंडच नाही.’ त्यावर ती एवढय़ा मोठय़ाने हसली. मला काही कळेचना. तिचं हसणं थांबल्यावर मी विचारलं, ‘काय झालं तुला एवढं हसायला?’ तर म्हणाली, ‘अहो मावशी, ‘तो माझा पिंड नाही’ असं तुम्ही म्हणालात म्हणून मला हसायला आलं. पिंड म्हणजे महादेवाची पिंड असते ना?’ मी कपाळाला हात लावला! तिला कसं समजावून सांगावं तेच समजेना.
आणखी एक प्रसंग- भरतकाम शिकविताना मुलींना सांगितलं, ‘हे डिझाइन उशीच्या अभऱ्यावर छान दिसेल.’ तर त्यांच्या चेहऱ्यावर भले मोठे प्रश्नचिन्ह! ‘उशीच अभ्रा’ म्हणजे काय? ‘पिलो कव्हर’ सांगितल्यावर त्यांना ते कळलं.
एका सुट्टीत बहिणींची मुलं घरी आली होती. माझा दादा नित्य हवन करीत असे. त्यांनी हवन बघितलं. ती हसायला लागली. म्हणाली, ‘मामा, वाळलेल्या शेणावर तूप ओततात.’ मी ते ऐकलं. मला हसायला आलं. मी त्यांना सांगितलं, ‘त्या वाळलेल्या शेणाला गोवरी म्हणतात. dried cow dung.. कळलं? त्यांनी होकारार्थी मान हलविली. दुसऱ्या दिवशी दादा हवनाची तयारी करीत आहे हे पाहून बहिणीची मुलं म्हणाली, ‘मामा, गौरी आणू का?’
खरंच, असलेकर म्हणतात तसंच वाटतंय. भाषा कूस बदलते आहे. पण पुन्हा तेच होणार! कूस म्हणजे काय?
– सुधा जोशी, पाचोरा