सभ्य गुन्हेविनोदपट!

‘आय डोण्ट फिल अ‍ॅट होम इन धिस वर्ल्ड एनिमोअर’ हा मोठय़ा नावाचा ताजा चित्रपट वर सांगितलेल्या सभ्य गुन्हेगारीपटांची हवी तेवढीच वैशिष्टय़े घेऊन मिश्रचित्र प्रकाराची धमाल उडवून देतो. इथे अतिसभ्य नायिका समाजसंमत मूल्य, नैतिकतेच्या मार्गाची कास शेवटपर्यंत टिकवून ठेवते. पण तिचा भवताल मात्र तिच्या भूमिकेने साधा राहत नाही. तो नवनव्या बिकट प्रसंगांची मालिकाच तिच्यापुढय़ात उभी करतो. या नायिकेचे नाव आहे रूथ (मेलनी  लिन्स्किी).

रूथ ही प्रचंड एकलकोंडी आणि स्वत:चे स्वातंत्र्य अतिरेकी पातळीवर जपणारी मध्यमवयीन स्त्री आहे. चित्रपट तिच्या सर्वात भीषण दिवसाने सुरू होतो. ती परिचारिकेचे काम करीत असलेल्या रुग्णालयात तिच्याकडून देखभाल होत असलेल्या महिलेचा एकाएकी मृत्यू होतो. रात्रपाळी संपवून घरच्या वाटेवर रस्ता ओलांडण्यापासून सुपर मार्केटमधील खरेदीपर्यंत आडकाठय़ांचा त्रागा सोसत तिला पुढे सरकावे लागते. एकत्रित अंगावर आलेल्या अनेक संकटांना टोलवत ती घरी पोहोचते, तेव्हा घरात मोठय़ा चोरीच्या घटनेचे तापदायक प्रकरण निर्माण झालेले असते. चोरांनी दरवाजा तोडून लॅपटॉपसह तिला दररोज घ्याव्या लागणाऱ्या मानसिक स्वास्थ्यासाठीच्या गोळ्याही पळवलेल्या असतात. ती तपास घेते तेव्हा तिच्या आज्जीची तिच्याजवळ असलेल्या चांदीच्या दागिन्याची ठेवही चोरांनी लंपास केल्याचे तिला उमगते. यानंतर मात्र तिच्या दु:खाचा कडेलोट होतो.

थोडय़ाच वेळात चोरांना पकडण्यासाठी पोलिसांना पाचारण करण्याचा महामूर्खपणा लक्षात आल्यानंतर ती स्वत:च आपल्या वस्तूंच्या शोधार्थ बाहेर पडते. शेजाऱ्यांकडे विचारपूस करताना तिची गाठ टोनी (एलाया वुड) या तिच्यासारख्याच एकटय़ा राहणाऱ्या परंतु कोणत्याही घटनेबाबत अतिपोटतिडकीने व्यक्त होणाऱ्या तरुणाशी होते. टोनीला सोबत घेऊन ती मोबाइल ट्रॅकरद्वारे आपला लॅपटॉप हस्तगत करते. यात तिला तिच्या इतर गोष्टी चोरांनी विकलेल्या ठिकाणाचा थांगपत्ता लागतो. टोनीला घेऊन ती तेथेही पोहोचते. पण आजीने दिलेला चांदीचा दागिना मिळत नाही. त्यासाठी त्या चोरांपर्यंत पोहोचणे आवश्यक बनते. रूथ आणि टोनी त्या चोरांचा छडा लावतात, पण त्यांच्यापर्यंत पोहोचताना कुठल्याच गोष्टी सरळमार्गी राहत नाहीत.

येथले चोर निष्णात नाहीत. अगदीच होतकरू अवस्थेची कात टाकून सराईत बनण्याच्या मार्गावर ते आहेत. अन् त्यातही अनंत अडचणींचे डोंगर पार करताना रूथसारख्या हेकेखोर बाईशी त्यांचा होणारा सामना सोपा राहत नाही. टोनी-रूथ छोटय़ा छोटय़ा प्रसंगांतून विजयोन्मादी अवस्थेत पोहोचतात, तर दुसरीकडे त्यांचा आनंद हिरावून घेणाऱ्या घटना घडू लागतात. एकलकोंडय़ा जगण्यातून भीषण सामाजिक तुटलेपणा अनुभवणाऱ्या व्यक्ती एकाच व्यासपीठावर आल्या तर किती गोंधळ घालू शकतात, याचा वेध दिग्दर्शक मॅकॉन ब्लेअर यांनी आपल्या या पहिल्याच चित्रपटात घेतला आहे. इथे जागोजागी तिरकस आणि बुद्धिनिष्ठ विनोद दिसतो. रूथच्या दिवसाच्या अतिवाईट सुरुवातीत ती जी रहस्य कादंबरी आत्यंतिक कुतूहलाने अध्र्यापर्यंत वाचत असते, तिथे एक वाचक येऊन त्या कादंबरीचा रहस्यस्फोट करून निघून जाण्यातला ठोसा दिग्दर्शक आणि अभिनेत्री मेलनी लिन्स्किी हिने अत्यंत टोकदार केला आहे. पहिल्यांदाच रक्त, हत्या पाहिल्यानंतर तिच्याकडून होणारा ओकाऱ्यांचा धबधबा अतिगंभीर गुन्हेप्रसंगाला विचित्र विनोदी मार्गावर नेऊन सोडतो. अन् अशा तऱ्हाईत प्रसंगांची इथे सराईत जंत्री पाहायला मिळते. न्वार चित्रपटांची अनेक वैशिष्टय़े या चित्रपटात पाहायला मिळतात. पण हा न्वार चित्रपट नाही. तो सभ्य प्रमुख व्यक्तिरेखांवर केंद्रित झालेला गुन्हेविनोदपट आहे. अध:पतित विश्वाचा या व्यक्तिरेखांचा फेरफटका प्रेक्षकांनाही नवी दृश्यचव देणारा आहे.