गॅलऱ्यांचा फेरा : अमूर्तचित्राचा स्पर्श..

‘जहांगीर’च्याच गच्चीतल्या खास छायाचित्र-दालनात निपुण नय्यर यांनी तास्मानिया, अमेरिका, भारत, नेपाळ, पाकिस्तान येथील भ्रमंतीत टिपलेली छायाचित्रं पाहायला मिळतात. निसर्गदृश्यांप्रमाणेच मानवी जीवनाच्या छायाचित्रांवर ‘पिक्टोरिअल’ पद्धतीचा प्रभाव जाणवेल. मात्र पंजाबातल्या एका शाळेची छायाचित्रं पूर्णत: सामाजिक अंगानं टिपलेली आहेत. चित्रदर्शन महत्त्वाचं की सामाजिक भान असा ‘दोन पर्यायांतून एक निवडा’ सारखा प्रश्न नेहमी असतोच असं नाही, पण कधी कधी तो गडद होतो इतकंच. पण चित्रकार काय किती प्रमाणात निवडतो हे महत्त्वाचं ठरतं. ‘जहांगीर’मध्येच ‘हिरजी जहांगीर दालना’त धुळ्याचे प्रा. सुनील तांबे यांनी सातपुडा ते डांग पट्टय़ातल्या आदिवासी समाजातील व्यक्तींची चित्रं कॅनव्हासवर व कागदावर टिपताना त्यातल्या चित्रदर्शनाला महत्त्व दिलं आहे. इतकं की, काही व्यक्तींच्या चेहऱ्यांना तांबे त्यांच्या दृश्यानुभवामधलेच रंग वापरतात. त्यामुळे इथं निळा, लाल, हिरवट असे चेहरे दिसूनही प्रेक्षकाला काही वावगं वाटू नये. फक्त दृश्यांतून, चित्रांतूनच समाजनिरीक्षण मांडण्याची रीत मात्र बरीच चित्रं पाहिल्यानंतर एखाद्या प्रेक्षकाला एकसुरी वाटू शकते.

आणखी वाचा

‘ही’ दुर्मिळ फुले पावसाच्या पाण्यात दिसतात आरशाप्रमाणे पारदर्शी; असे का? जाणून घ्या…

Pompeii: २५०० वर्षांपूर्वी भारतीय लक्ष्मी इटलीमध्ये कशी पोहोचली?

समृद्धी महामार्गावरील बोगद्यांना आकर्षक चित्रांचा साज, ठाणे – नाशिकला जोडणाऱ्या बोगद्यावर स्थानिक वारली चित्रकलेचा आविष्कार

३०,००० वर्षांपूर्वीच्या सांगाड्यांमधून किशोरावस्थेचे उलगडले रहस्य; काय सांगते नवीन संशोधन?

पडदा पडताच गायब झाला चिमुकला! जिल्हा परिषदेच्या शाळेतील विद्यार्थ्यांची भन्नाट जादू पाहून मनापासून हसाल! Viral Video बघाच

कुतूहल : भूवैज्ञानिक कालमापन

नाट्यरंग : शिकायला गेलो एक! व्यंकूची ‘आज’ची शिकवणी

नावीन्यपूर्ण अनुभव देणारा चित्रप्रयोग

याखेरीज केमोल्ड प्रिस्कॉट रोड, क्लार्क हाऊस, साक्षी गॅलरी, दिल्ली आर्ट गॅलरी या फोर्ट ते कुलाबा भागातील खासगी गॅलऱ्या तसंच मॅक्समुल्लर भवन, ‘एनजीएमए’ (राष्ट्रीय आधुनिक कला दालन) यांतही प्रदर्शन सुरू आहेतच. पण या साऱ्या प्रदर्शनांबद्दल ‘गॅलऱ्यांचा फेरा’मध्ये आधी लिहिलं गेलं आहे!

फोटोंच्या जंगलात..

उद्योजक व राजकीय नेते (माजी केंद्रीय मंत्री व समाजवादी जनता दलाचे अध्यक्ष) कमल मोरारका यांच्या ‘मोरारका फाऊंडेशन’तर्फे ‘जहांगीर’च्या तीनही वातानुकूल दालनांत मिळून, मोरारका यांनी टिपलेल्या वन्यजीव-छायाचित्रांचं प्रदर्शन भरलं आहे. अनेक तऱ्हांचे पक्षी फोटोंतून पाहण्यासाठी इथं मुलांनाही न्यावं, असं हे प्रदर्शन वाघ, हत्ती, (भारतात नामशेष झालेला) चित्ता, आदी प्राण्यांच्या फोटोंनी भरून गेलं आहे. प्रदर्शन उभारताना नाटकाच्या नेपथ्यासारख्या खोटय़ा भिंतींचा वापर केला आहे (‘जहांगीर’मधल्या भिंती पांढऱ्या आहेत, तर या काळ्या). शिवाय फरशीवर जाजम, मध्येच खुच्र्या-टेबल वगैरे. त्यामुळे खरं तर हे प्रदर्शन महाराष्ट्रातल्या कुठल्याही गावात, मोठय़ाशा सभागृहात सहज जाऊ शकेल. त्यासाठी मागणी/ पाठपुरावा मात्र व्हायला हवा. प्रदर्शनाचं खरं वैशिष्टय़ म्हणजे पाच मोठ्ठी छायाचित्रं ‘ट्रान्स-लाइट’ पद्धतीनं प्रदर्शित केली आहेत. कावेरी पक्षी अभयारण्याचं अखेरचं छायाचित्रही त्याचपैकी! पण अन्य छायाचित्रांच्या वरच डकवल्यासारखी पशू-पक्ष्यांची नावं रसभंग करतात.