मुंबईला आणखी दोन वर्षे कचरामुक्ती नाहीच!

शास्त्रीयदृष्टय़ा विल्हेवाट लावण्यासाठी पावले टाकणार -अजय मेहता
मुंबईत दररोज तयार होणाऱ्या सुमारे सात ते साडेसात हजार टन कचऱ्यावर कोणतीही शास्त्रीय प्रक्रिया न करता तो कचराभूमीवर केवळ फेकण्यात येत आहे. अजून दीड-दोन वर्षे तरी हीच परिस्थिती राहणार असून, त्यामुळे मुंबईकरांना आरोग्याच्या भीषण समस्यांना सामोरे जावे लागणार आहे. मुंबईला ‘स्मार्टसिटी’ करण्याच्या घोषणा करण्यात येत असल्या तरी कचऱ्याचे वास्तव भीषण असून राजकारणामुळे हा प्रश्न सुटू शकलेला नाही. यासंदर्भात महापालिका आयुक्त अजय मेहता यांना विचारता शास्त्रीयदृष्टय़ा कचऱ्याची विल्हेवाट लावण्यासाठी महापालिकेने पावले टाकली असल्याची माहिती ‘लोकसत्ता’ला दिली.
कचऱ्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी महापालिका कोणती पावले उचलत आहे आणि प्रक्रिया प्रकल्प कधी तयार होतील, कचराभूमीची समस्या कधी निकाली निघेल, याबाबत आयुक्त मेहता यांनी पालिका करीत असलेल्या विविध उपाययोजनांची माहिती दिली. देवनार कचराभूमीत कचऱ्यापासून वीजनिर्मिती करण्याबाबत सल्लागार कंपनी नेमली जाणार आहे. त्याची निविदा प्रक्रिया झालेली आहे. त्यानंतर प्रकल्पाबाबत पावले टाकली जातील. ऐरोली, तळोजा येथे कचराभूमीसाठी जागेचा ताबा काही दिवसांपूर्वी महापालिकेला मिळाला आहे. तेथे दोन ते अडीच हजार टन कचऱ्याची विल्हेवाट शास्त्रीय पद्धतीनेच केली जाईल. कचराभूमीत कचरा नुसता फेकून द्यायचा, ही पद्धत भविष्यात अवलंबिली जाणार नाही, असे त्यांनी स्पष्ट केले.
शहरात अनेक ठिकाणी डेब्रिज नुसते फेकून दिले जाते. सुमारे दोन ते अडीच हजार टन डेब्रिज कचराभूमीत फेकले जाते. त्यापासून वाळूनिर्मिती करण्याचा प्रकल्प मुलुंड येथे सुरू करण्यात येणार आहे. कांजुरमार्ग येथील कचराभूमीत खत व गॅसनिर्मिती करून बहुतांश शास्त्रीय पद्धतीने कचऱ्याची विल्हेवाट लावली जात आहे. सुमारे दोन ते अडीच हजार टन कचरा तिथे टाकण्यात येतो. आणखी जागा उपलब्ध करून देण्याचेही प्रयत्न करण्यात येत आहेत.
मुंबई शहरातून सुमारे ३.५ दशलक्ष लिटर्स (एमएलडी) समुद्रात जे सांडपाणी व मैला तयार होतो. त्यापैकी साधारणपणे निम्म्या सांडपाण्यावरही प्रक्रिया होत नाही. ते तसेच समुद्रात फेकले जाते. त्याबाबत महापालिका कोणत्या उपाययोजना करीत आहे, असे विचारता मेहता म्हणाले, सांडपाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठीही कुलाबा, वरळी, मालाड व वर्सोवा येथे केंद्रे उभारली जाणार आहेत. कुलाबा येथील निविदाप्रक्रिया झाली असून हा प्रकल्प लवकरच मार्गी लागेल. अन्य प्रकल्प तीन-चार वर्षांत होतील. सांडपाण्यावर प्रक्रिया करून ते पिण्याव्यतिरिक्त अन्य कारणासाठी वापरता येईल, असे नियोजन करण्यात येत असल्याची माहिती मेहता यांनी दिली.
पण कचरा आणि सांडपाणी यावर प्रक्रिया करणारे प्रकल्प दीड-दोन वर्षांत तरी पूर्णत्वास जाणार नसल्याने तोपर्यंत मुंबईकरांना प्रदूषण व अन्य गंभीर समस्यांना सामोरे जावे लागणार आहे.