मुंबई : गेल्या दोन महिन्यांपासून मुंबईची हवा खालावलेली असून अनेक ठिकाणी ‘वाईट’ ते ‘अतिवाईट’ हवेची नोंद झाली आहे. नोव्हेंबर आणि डिसेंबर या काळात मुंबईतील हवेत पीएम २.५ धूलीकणांमध्ये वाढ झाल्याचे निदर्शनास आले आहे. वातावरण फाऊंडेशनने याबाबतचा अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. मुंबईच्या हवेत नोव्हेंबर आणि डिसेंबर महिन्यात १२ ठिकाणी पीएम २.५ धूलीकणाचे प्रमाण केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने दिलेल्या निर्धारित मर्यादेपेक्षा अधिक असल्याचे निदर्शनास आल्याचे या अहवाला नमुद करण्यात आले आहे. मुंबईत करण्यात आलेल्या निरीक्षणनुसार ६१ पैकी ५० दिवस तब्बल १२ ठिकाणी पीएम २.५ च्या धूलीकणांची मात्रा अधिक नोंदली गेली. प्रामुख्याने बोरिवली पूर्व, मालाड पश्चिम, वांद्रे – कुर्ला संकुल आणि नेव्ही नगर, कुलाबा या परिसरात पीएम२.५ धूलीकणाचे प्रमाण अधिक होते. नोव्हेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात मुंबईत सर्वाधिक हवा प्रदूषण नोंदवले गेल्याचेही या अहवालात नमुद करण्यात आले आहे.
पीएम २.५ या अतिसूक्ष्म धूलीकणाचा कणाचा व्यास २.५ मायक्रोमीटर किंवा त्याहून कमी असतो. पीएम २.५ ची मात्रा जास्त असते तेव्हा धुरक्याचे किंवा धूलीकणांचे प्रमाण वाढून दृश्यमानतेची पातळी घसरते. हवेतील पीएम २.५ हे धूलीकण अतिघातक असतात. हे कण श्वास घेताना सहज नाक आणि तोंडावाटे शरीरात प्रवेश करतात. हे धूलीकण हृदयविकाराचा झटका, दमा तसेच श्वसनाच्या इतर समस्या निर्माण करतात.
दरम्यान, निर्माण परिस्थितीवर तात्काळ उपाययोजना करणे आवश्यक असून बोरिवली पूर्व, मालाड पश्चिम, वांद्रे – कुर्ला संकुल आणि कुलाबा यासारख्या क्षेत्रांसाठी विशिष्ट कृती योजना विकसित करावी, तसेच बांधकामस्थळांवर धूळ नियंत्रण उपायांची कठोर अंमलबजावणी करावी, असे वातावरण फाऊंडेशनने या अहवालात सूचित केले आहे. यापूर्वी ‘रेस्पायर लिव्हिंग सायन्सेस’ने सादर केलेल्या ‘टूवर्डस क्लीअर स्काइज २०२५’ या अहवालातही मुंबईत पीएम २.५ धूलीकणांमध्ये पाच वर्षांत वाढ झाल्याचे नमुद करण्यात आले होते. पीएम२.५ धूलीकणांमध्ये २०१९ पासून २.६ टक्क्यांनी वाढ झाल्याचे या अहवालात म्हटले होते.
