गेल्या काही दिवसांपासून मध्य रेल्वेवर बिघाडांची साखळी सुरू आहे. यामध्ये तांत्रिक बिघाडांबरोबरच मानवनिर्मित बिघाडांचाही समावेश आहे; पण त्यामुळे प्रवाशांना दैनंदिन प्रवासात प्रचंड समस्यांचा सामना करावा लागत आहे. मध्य रेल्वेच्या मुंबई विभागाचे विभागीय रेल्वे व्यवस्थापक अमिताभ ओझा यांनी या बिघाडांबरोबरच मुंबई विभागातील काही कामांवरही प्रकाश टाकला. इतकेच नव्हे तर प्रवाशांनी पसंती दर्शविल्यास मध्य रेल्वेच्या ताफ्यात यापुढे दाखल होणाऱ्या गाडय़ा वातानुकूलित आणि स्वयंचलित दरवाज्यांचाच घेण्याबद्दल विचार होईल, असेही त्यांनी स्पष्ट केले. इंग्लंड, जर्मनी, स्वित्र्झलड आदी देशांमध्ये चार वर्षांहून अधिक काळ वास्तव्य करून तेथील रेल्वे व्यवस्थांचा अभ्यास केलेल्या ओझा यांच्या नजरेतून मध्य रेल्वे..
अमिताभ ओझा, विभागीय रेल्वे व्यवस्थापक, मध्य रेल्वे
’ यंदा वेधशाळेने सरासरीपेक्षा जास्त पावसाचा अंदाज व्यक्त केला आहे. मुंबईत पाऊस पडल्यावर मध्य रेल्वेची वाताहत लागते. त्यासाठी यंदा मध्य रेल्वेने काय उपाययोजना केल्या आहेत?
मध्य रेल्वेच्या विभागातील सर्व नाले आणि गटारे एकदा साफ करण्यात आली आहेत. मात्र तेवढेसे पुरेसे नसून संपूर्ण पावसाळाभर हे नाले आणि गटारे स्वच्छ ठेवली जाणार आहेत. काही सखल भागांचा अभ्यास करून त्या भागांमध्ये रेल्वेकडून २६ आणि पालिकेकडून १७ असे एकूण ४३ पंप बसवण्यात आले आहेत. त्यामुळे या भागांमध्ये पावसाचे पाणी साचल्यास त्याचा निचरा लवकरात लवकर होईल. तसेच रेल्वेमार्गावरील कचरा उचलण्याचे काम चार कचरागाडय़ांच्या मदतीने पार पाडले आहे. या कचरागाडय़ा पावसाळ्यातही चालवल्या जाणार आहेत. तसेच गेल्या दोन-तीन वर्षांमध्ये डिजिटल अ‍ॅक्सेल काऊंटर हे सिग्नल बसवल्याने रुळांमध्ये पाणी साचल्यानंतरही सिग्नल यंत्रणा उत्तम चालू ठेवणे मध्य रेल्वेला शक्य झाले आहे. यंदाही याच यंत्रणेमुळे मध्य रेल्वेची सिग्नल यंत्रणा पावसाळ्यात कोलमडणार नाही, असा विश्वास आहे.
’ गेल्या आठवडाभरात मध्य रेल्वेवर सातत्याने बिघाड झाले आणि त्यामुळे वेळापत्रक कोलमडले. या बिघाडांमागे काय कारणे होती आणि त्याची दखल मध्य रेल्वेने कशा प्रकारे घेतली आहे?
रेल्वे यंत्रणा सुरळीत चालू राहावी, यासाठी नेहमीच सर्वतोपरी प्रयत्न केले जात आहेत. सिग्नल यंत्रणेतील बिघाडांसाठी विविध कारणे आहेत. अनेकदा प्रवासी रेल्वे रूळ ओलांडताना रुळांवरील खडी सिग्नल पॉइंटमध्ये अडकून बिघाड झाले आहेत, तर काही वेळा गर्दुल्ले सिग्नलच्या वायर कापून नेतात आणि बिघाड होतो. अशा सगळ्या गोष्टींवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी रेल्वे सुरक्षा दल आणि रेल्वे कर्मचारीही प्रयत्न करत आहेत. विक्रोळी येथे झालेला बिघाड अर्थिगच्या समस्येमुळे झाला होता. हा बिघाड झाल्यानंतर अर्थिगची पद्धत बदलण्याची गरज अधोरेखित झाली आहे. त्यानुसार नवीन प्रणाली आणि साहित्य वापरून हा बिघाड दूर करण्यात येणार आहे. तर हार्बर मार्गावर रावली जंक्शन येथे सिग्नल यंत्रणेत बिघाड झाला होता; पण तेथे काही समाजकंटक घटकांनी सिग्नल यंत्रणेजवळ कचरा जाळल्याने ती समस्या उद्भवल्याचे आढळले आहे. एक गोष्ट लक्षात घ्यायला हवी की, मुंबई विभागात क्षमतेपेक्षा ४०० जादा उपनगरीय सेवा चालवल्या जातात. त्यामुळे या यंत्रणेत छोटासा बिघाड झाला, तरी पूर्ण यंत्रणा मूळ पदावर येण्यासाठी वेळच मिळत नाही. तरीही आम्ही आमच्या परीने हे बिघाड होऊ नयेत, यासाठी प्रयत्न करत आहोत.
’ पारसिक बोगद्यादरम्यान गाडय़ा खूपच कूर्मगतीने चालल्या होत्या..
पारसिक बोगद्यातील रुळांखालील खडी गेल्या अनेक वर्षांत साफ केली नव्हती. यंदा ती खडी साफ करून नवीन खडी टाकण्याचे काम हाती घेतले होते. त्यामुळेच येथे ताशी ३० ते ५० किमी एवढी वेगमर्यादा घातली होती. आता डोंबिवलीकडे जाणाऱ्या जलद मार्गिकेखालील खडी बदलण्याचे काम पूर्ण झाले आहे. पुढील तीन दिवसांत या मार्गावरील वेगमर्यादा हटवण्यात येणार आहे. तसेच ठाण्याकडे येणाऱ्या मार्गिकेचे काम पावसाळ्यानंतर हाती घेण्यात येईल. त्यानंतर डिसेंबपर्यंत दोन्ही मार्गावरील वेगमर्यादा हटणार आहे.
’ मुख्य मार्गावर प्रवासी क्षमता किंवा उपनगरीय फेऱ्या वाढवण्याची काही योजना आहे का?
आधी सांगितल्याप्रमाणे मध्य रेल्वेवर सध्या क्षमतेपेक्षा ४०० फेऱ्या जास्त चालवल्या जात आहेत. मुख्य मार्गावर कळवा, दिवा आणि ठाकुर्ली येथील रेल्वे फाटके बंद केल्याशिवाय आणि पाचवी-सहावी मार्गिका पूर्ण झाल्याशिवाय फेऱ्या वाढवणे शक्य नाही. त्याचप्रमाणे मुख्य मार्गावरील गाडय़ांच्या डब्यांची संख्या वाढवण्यासाठी मध्य रेल्वेवरील पायाभूत सुविधा अद्ययावत करण्याची गरज आहे. त्यासाठी बराच काळ लागणार असल्याने तूर्तास डब्यांची संख्या वाढवण्याचा विचार नाही.
’ स्वयंचलित दरवाजे, महिलांच्या डब्यात सीसीटीव्ही कॅमेरे आणि वातानुकूलित लोकल या घोषणांबाबत पुढे काय झाले?
– मध्य रेल्वेवर वातानुकूलित लोकल दाखल झाल्याशिवाय स्वयंचलित दरवाज्यांबाबत काहीच सांगता येणार नाही. वातानुकूलित लोकलचे दरवाजे स्वयंचलित आहेत. या लोकलच्या चाचणीदरम्यानच प्रवासी हा प्रयोग स्वीकारतात की नाही, हे स्पष्ट होईल. प्रवाशांनी हा बदल स्वीकारल्यास मध्य रेल्वेच्या ताफ्यात यापुढे दाखल होणाऱ्या गाडय़ा वातानुकूलित आणि स्वयंचलित दरवाज्यांच्याच घेण्याबद्दल विचार होईल; पण सॉफ्टवेअरमधील समस्यांमुळे वातानुकूलित गाडीची चाचणी मध्य रेल्वेवर पुढील चार महिने होण्याची शक्यता नाही. सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांबाबत सांगायचे, तर १२ डब्यांच्या एका गाडीच्या महिलांच्या व अपंगांच्या डब्यात एकूण ३२ सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवले आहेत. अशा आणखी १४ गाडय़ांमध्ये सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवण्याची प्रक्रिया सुरू आहे. त्यासाठीच्या निविदा माटुंगा कार्यशाळेने मागवल्या आहेत.
– रोहन टिल्लू
