संतोष प्रधान, लोकसत्ता

मुंबई : निर्यात क्षेत्रात गुजरातने तर नीती आयोगाच्या ‘निर्यात सज्जता निर्देशांक’ राज्यांच्या यादीत तमिळनाडूने आघाडी घेतल्याने निर्यातीत महाराष्ट्राची पिछेहाट झाल्याचे चित्र समोर आले आहे. उद्योग, विदेशी गुंतवणूक या सर्वच क्षेत्रांमध्ये महाराष्ट्र आघाडीवर असायचे. अगदी निर्यातीतही महाराष्ट्राचा वाटा सर्वाधिक होता. पण हे चित्र आता बदलू लागले आहे. नीती आयोगाने ‘निर्यात सज्जता निर्देशांक’ अहवाल तयार केला असून तो नुकताच प्रसिद्ध करण्यात आला. यात निर्यातीसाठी पोषक वातावरण तयार करण्याच्या राज्यांच्या यादीत तमिळनाडू हे राज्य देशात पहिल्या क्रमांकावर आहे. यानंतर महाराष्ट्राचा क्रमांक लागतो.

Traders reported that price of coriander decreased compared to last week and price of fenugreek is on rise
कोथिंबिरेच्या दरात घट; मेथी तेजीत, फळभाज्यांचे दर स्थिर
Manoj Jarange Patil on Kalicharan
‘हिंदुत्व तोडणारा राक्षस’, कालीचरण यांच्या विधानानंतर मनोज जरांगे…
p chidambaram article analysis maharashtra economy
समोरच्या बाकावरून : अर्थव्यवस्था तारेल त्यालाच मत
maharashtra vidhan sabha elections 2024, Rajura,
शेतकऱ्यांच्या प्रश्नावर थेट आंदोलन न करणाऱ्या ॲड. चटप यांना मतदार स्वीकारणार का?
Uran paddy fields, wild boars damage paddy fields,
उरण : रानडुकरांमुळे भातशेतीचे नुकसान, वन, कृषी विभागाचे दुर्लक्ष; शेतीची राखण करण्याची शेतकऱ्यांवर वेळ
ageing population increasing in india
वृध्दांच्या लोकसंख्येचा दर वाढता, काय आहेत आव्हानं?
Chief Minister of Telangana, Himachal and Deputy Chief Minister of Karnataka reply to BJP on the scheme Print politics
गरिबांचे पैसे गरिबांना ही काँग्रेसची हमी; तेलंगणा, हिमाचलचे मुख्यमंत्री तर कर्नाटकच्या उपमुख्यमंत्र्यांचे भाजपला प्रत्युत्तर
Assembly Election 2024 Malegaon Outer Constituency Dada Bhuse print politics news
लक्षवेधी लढत: मालेगाव बाह्य : मंत्री दादा भुसे यांचा मार्ग यंदा खडतर

२०२१-२२ या आर्थिक वर्षांत देशातून सर्वाधिक निर्यात ही गुजरात राज्यातून झाली होती. यातही महाराष्ट्र दुसऱ्या क्रमांकाचे राज्य ठरले आहे.  नीती आयोगाच्या अहवालानुसार, २०२१-२२ या वर्षांत देशातून झालेल्या एकूण निर्यातीपैकी ३० टक्के वाटा हा गुजरातचा होता. दुसऱ्या क्रमांकावरील महाराष्ट्राचा वाटा १७.३३ टक्के होता. २०१९-२० या आर्थिक वर्षांत महाराष्ट्र हे निर्यातीत पहिल्या क्रमांकाचे राज्य होते. तेव्हा राज्याचा वाटा २०.७१ टक्के तर गुजरातचा वाटा २०.२५ टक्के होता. २०२०-२१ या वर्षांत गुजरातमधून २०.७६ टक्के तर महाराष्ट्रातून २०.०१ टक्के निर्यात झाली होती. गेल्या वर्षी गुजरातने २० टक्क्यांवरून ३० टक्क्यांवर झेप घेतली तर महाराष्ट्राची पिछेहाट झाली. गुजरातमधून इंधन व पेट्रोलियम पदार्थाची मोठय़ा प्रमाणावर निर्यात होते. यामुळेच गुजरातचा वाटा वाढल्याचे निरीक्षण नीती आयोगाने नोंदविले आहे. गुजरामधील निर्यात ६३ अब्ज डॉलर्सवरून वर्षभरात १२७ अब्ज डॉलर्स एवढी झाली आहे.  

महाराष्ट्रातून मुख्यत्वे औषधे, हिरे, लोखंड आणि पोलादाची निर्यात होते.  निर्यातीत देशातील पाच आघाडीच्या जिल्ह्यांमध्ये महाराष्ट्रातील तीन तर गुजरातमधील दोन जिल्ह्यांचा समावेश आहे. तेलशु्द्धीकरण प्रकल्प असलेल्या गुजरामधील जामनगर जिल्ह्यातून सर्वाधिक १२.१८ टक्के निर्यात झाली आहे. सूरत (४.७५ टक्के), मुंबई उपनगर (३.७५ टक्के), मुंबई शहर (३.७० टक्के), पुणे (२.७३ टक्के) निर्यात गत वर्षांत झाली आहे.  भविष्यातील निर्यातीसाठी नीती आयोगाने निर्यात सज्जता निर्देशांक राज्यांची यादी तयार केली आहे. यात तमिळनाडू राज्याने आघाडी घेतली आहे. नीती आयोगाने आधी निश्चित केलेल्या निकषांच्या आधारे राज्यांची वर्गवारी केली आहे. तमिळनाडू राज्याला १०० पैकी ८०.८९ टक्के गुण मिळाले. महाराष्ट्र हे दुसऱ्या क्रमांकावरील राज्य आहे. कर्नाटक, गुजरात, हरयाणा या राज्यांचा नंतर क्रमांक लागतो.