नागपूर : राज्यातील सर्वात कमी क्षेत्रफळ असणारा कोणता व्याघ्रप्रकल्प असेल तर तो वर्धा जिल्ह्यातील बोर व्याघ्रप्रकल्प आहे. मात्र, आकाराने लहान असला तरी पर्यटकांना या व्याघ्रप्रकल्पाने कायम व्याघ्रदर्शन घडवले आहे. त्यामुळेच पर्यटकांच्याही आवडीचा हा व्याघ्रप्रकल्प आहे. गेल्या चार वर्षांपासून वाघांसोबतच अस्वलांमुळेदेखील हा व्याघ्रप्रकल्प चर्चेत आला आहे. नागपूरलगत असलेल्या बोर व्याघ्रप्रकल्पात तिसऱ्यांदा अस्वलाचे दुर्मिळ असे ‘ल्युसिस्टिक’ पिल्लू आढळून आले आहे.
एक काळे तर एक ‘ल्युसिस्टिक’ पिल्लू चक्क आईच्या पाठीवर बसून बोर व्याघ्रप्रकल्पात भ्रमंती करताना आढळून आले. वन्यजीव अभ्यासक संजय करकरे यांनी हे दृष्य त्यांच्या कॅमेऱ्यात कैद केले. यापूर्वी २०२० मध्ये एक मादी अस्वल एक काळ्या व एक ‘ल्युसिस्टिक’ पिल्लासोबत आढळून आली होती. याच व्याघ्रप्रकल्पात १३ मार्च २०२० ला एका मादी अस्वलाच्या पाठीवर बसून एक काळय़ा रंगाचे व एक तपकिरी रंगाचे पिल्लू शुभम पाटील या पर्यटकाला जंगल सफारीदरम्यान आढळून आले होते. तसेच २०२० मध्ये चौथ्या टप्प्यातील वन्यप्राणी प्रगणनेदरम्यान बोर व्याघ्रप्रकल्पात लावण्यात आलेल्या कॅमेरा ट्रॅपमध्ये २४ मार्च २०२० ला एक मादी अस्वल एक काळय़ा व एक तपकिरी रंगाच्या सुमारे तीन ते चार महिने वयाच्या पिल्लांना पाठीवर बसवून वनभ्रमंती करतानाचे छायाचित्र कॅमेरा ट्रॅपमध्ये आले होते.
दरम्यान, २०२२ मध्ये बोर व्याघ्रप्रकल्पातील वनरक्षक मनेशकुमार सज्जन १९ डिसेंबरला त्यांच्या दुचाकी वाहनाने कळमेट तपासणी नाक्याकडे जात होते. यादरम्यान आमगाव तपासणी नाक्यापासून दोन किलोमीटर अंतरावर पोहोचल्यावर वनक्षेत्रातून निघून डांबरी रस्त्यावर येताना त्यांना एक अस्वल दिसले.
नागपूरलगत बोर व्याघ्रप्रकल्पात तिसऱ्यांदा अस्वलाचे दुर्मिळ असे ‘ल्युसिस्टिक’ पिल्लू आढळून आले आहे. एक काळे तर एक ‘ल्युसिस्टिक’ पिल्लू चक्क आईच्या पाठीवर बसून बोर व्याघ्रप्रकल्पात भ्रमंती करताना आढळून आले. वन्यजीव अभ्यासक संजय करकरे यांनी हे दृष्य त्यांच्या कॅमेऱ्यात कैद केले. pic.twitter.com/lBjkxSCQcr
— LoksattaLive (@LoksattaLive) March 1, 2025
वाहन बंद करून तिला कॅमेराबद्ध करत नाही तोच अस्वलीच्या पाठीमागून एक तपकिरी रंगाचे सुमारे एक वर्ष वयाचे पिल्लू रस्त्यावर आले. त्यापाठोपाठ पुन्हा एक तपकिरी रंगाचे पिल्लू आले. हा क्षण त्यांनी कॅमेऱ्यात टिपला. यापूर्वी १९ मे रोजी त्यांना याच परिसरात एक अडीच वर्षे वयाचे पिल्लू आढळून आले होते. त्याचाही जन्म बोर व्याघ्रप्रकल्पातच झाला होता. त्यावेळी हे ‘ल्युसिस्टिक’ पिल्लू सुमारे एक वर्ष वयाचे होते. एक काळ्या व एक तपकिरी रंगाच्या जन्म देणाऱ्या मादी अस्वलाचेच हे पिल्लू असावेत. रंगद्रव्यांच्या कमतरतेमुळे बोर व्याघ्रप्रकल्पातील मादी अस्वलीकडून ‘ल्युसिस्टिक’ म्हणजेच तपकिरी रंगाचे पिल्लू जन्माला येत आहेत. यामुळे प्राण्यांच्या शरीरावरील केसांचा रंग बदलतो, इतर कोणताही परिणाम होत नाही. मात्र, यावर अभ्यासपूर्ण निरीक्षण गरजेचे आहे.
