वर्धा : ‘पद्मपुराण’च्या उत्तर भागात माघ महिन्याचे माहात्म्य सांगताना असे म्हटले आहे की, उपवास, दान आणि तपश्चर्या केल्यानेही भगवान श्रीहरीला जेवढा आनंद मिळतो तेवढा आनंद होत नाही. केवळ माघ महिन्यात ब्राह्ममुहूर्तावर उठून स्नान करणे. म्हणून सर्व पापांपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी आणि भगवंताची प्रीती प्राप्त करण्यासाठी प्रत्येक व्यक्तीने माघ-स्नान व्रत पाळले पाहिजे, अशी श्रद्धा आहे. याची सुरुवात पौष पौर्णिमेच्या दिवसापासून होते. माघ महिन्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे जिथे जिथे पाणी असते तिथे ते गंगेचे पाणी असते. या महिन्यातील प्रत्येक तारखेला उत्सव असतो. तुमच्या अपंगत्वामुळे तुम्हाला संपूर्ण महिना नियमांचे पालन करता येत नसेल, तर तुम्ही तीन दिवस किंवा एक दिवस माघ-स्नान व्रत करावे, अशीही शास्त्रात तरतूद आहे.
या महिन्यात स्नान, दान, व्रत आणि देवपूजा अत्यंत फलदायी ठरते. माघ महिन्यातील कृष्ण पक्षातील एकादशीला ‘शट्टीला एकादशी’ म्हणून ओळखले जाते. या दिवशी काळे तीळ आणि काळी गाय दान करण्याचेही खूप महत्त्व आहे. माघ महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अमावस्या ‘मौनी अमावस्या’ म्हणून प्रसिद्ध आहे. या पवित्र तिथीला गप्प राहून किंवा ऋषीमुनींप्रमाणे आचरण करून स्नान करण्याचे विशेष महत्त्व आहे. मंगळवार चतुर्थी, रविवार सप्तमी, बुधवारी अष्टमी, सोमवार अमावस्या, या चार तिथी सूर्यग्रहणाच्या समतुल्य मानल्या जातात. यामध्ये केलेले स्नान, दान आणि श्राद्ध हे शाश्वत आहेत. माघ शुक्ल पंचमी म्हणजेच ‘वसंत पंचमी’ हा माता सरस्वतीचा प्रकट दिन मानला जातो. या दिवशी सकाळी सरस्वतीची पूजा करावी. पुस्तके आणि पेन हे देखील देवी सरस्वतीचे निवासस्थान मानले जाते, म्हणून त्यांची पूजा देखील केली जाते.
हेही वाचा : चंद्रपूर : वाघ बघण्यासाठी वेग वाढवला, जिप्सी धडकली झाडाला…
शुक्ल पक्षातील सप्तमीला ‘अचला सप्तमी’ म्हणतात. षष्ठीच्या दिवशी एक वेळ भोजन करून सप्तमीच्या दिवशी सूर्योदयापूर्वी स्नान केल्यास पापांपासून मुक्ती, सौंदर्य, सुख, सौभाग्य आणि मोक्ष प्राप्त होतो. अशा प्रकारे माघ महिन्याची प्रत्येक तिथी हा पवित्र सण असला तरी माघी पौर्णिमेला धार्मिक दृष्टिकोनातून खूप महत्त्व आहे. या दिवशी स्नान करून भगवान शंकराची पूजा, श्राद्ध आणि दान केल्याने विशेष पुण्य मिळते. जो या दिवशी भगवान शिवाची विधीपूर्वक पूजा करतो, तो अश्वमेध यज्ञाचे फल प्राप्त करून भगवान विष्णूच्या जगात स्थापित होतो. माघी पौर्णिमेच्या दिवशी व्यक्ती आपल्या संपत्तीनुसार तीळ, सुती वस्त्र, चादरी, रत्न, पगडी, जोडे इत्यादी दान केल्याने स्वर्गसुख प्राप्त होतो. अशी भावना असल्याचे पुराण शास्त्र अभ्यासक लतिका चावडा म्हणतात.मत्स्य पुराणानुसार जो व्यक्ती या दिवशी ‘ब्रह्मवैवर्त पुराण’ दान करतो, त्याला ब्रह्मलोकाची प्राप्ती होते.,अशी आख्यायिका सांगितल्या जाते.