डॉ. श्रुती पानसे
मेंदूचं काम कसं चालतं, तो काय काय करतो, कसा ‘वागतो’? मेंदूविषयीच्या ताज्या संशोधनांचा आपल्या जगण्याशी कसा काय संबंध आहे? यांसारख्या अनेक प्रश्नांची उत्तरं वाचकांना मिळवून देणारं हे नवं सदर!
आपल्या डोक्यात मेंदू नावाची एक सक्षम, स्वतंत्र, जिवंत यंत्रणा दिवसरात्र काम करत असते. ही यंत्रणा आहे म्हणून आपण बोलू शकतो, विचार करू शकतो. वाचू शकतो. आत्ता वाचत आहोत, तो लेख वाचून त्यावर मत बनवू शकतो. अर्थात, मेंदू केवळ विचार करणारा अवयव आहे असं नाही. तर भावनांचं क्षेत्रही तिथेच- मेंदूमध्येच आहे हे नव्या संशोधनातून प्रकर्षांने लक्षात आलं आहे.
मेंदूत न्यूरॉन्स या लक्षावधी पेशी असतात. जन्मापासून मिळणारा प्रत्येक अनुभव मेंदूत दोन न्यूरॉन्सची मत्री करत असतो. या मत्रीला मेंदूशास्त्रीय भाषेत ‘सिनॅप्स’ म्हणतात. आपले सर्व बारीकसारीक निर्णय या सिनॅप्सवर आधारित असतात. सिनॅप्स ही दोन न्यूरॉन्समध्ये घडणारी एक विद्युत- रासायनिक क्रिया आहे. आपला आहार, झोप, प्रेम, मत्री, शिक्षण, नाती जपणं, करियर हे सर्व निर्णय सिनॅप्सचेच असतात!
contact@shrutipanse.com
