एखाद्या वक्राला (कर्व्ह) स्पर्श करणारी रेषा म्हणजे ‘स्पर्शिका’ (टँजंट) ही विकलनशास्त्रात (डिफरन्शिअल कॅलक्युलस) कळीची भूमिका बजावते. मात्र त्याच्या जोडीला ‘अनंतोपगता’ किंवा अपगामी रेषा (अ‍ॅसिमटोट) अशी आणखी एक महत्त्वाची गणिती संकल्पना आहे. तिच्या व्याख्येप्रमाणे जसजसे एखादा वक्र आणि त्याची अपगामी रेषा अनंत लांबीचे होत जातात तेव्हा त्या दोघांमधील अंतर शून्याच्या जवळ जाते. दुसऱ्या अर्थाने अपगामी रेषा ही त्या वक्रासाठी अनंतावरील बिंदूत स्पर्शिका असते; याचा अर्थ ते दोघे अगदी जवळ आले तरी एकमेकांना स्पर्श करत नाहीत. अपगामी रेषा आडवी क्षितिजसमांतर, उभी आणि तिरपी यापैकी एका प्रकारची असू शकते. त्यांची उदाहरणे क्रमश: आकृती १, २ आणि ३ मध्ये दिली आहेत. आकृती ३ मधील वक्रांना उभी आणि तिरपी अशा दोन अपगामी रेषा आहेत. दिलेल्या वक्राचे बीजगणितीय स्वरूप लक्षात घेऊन त्यासाठी अपेक्षित अपगामी रेषेचे समीकरण विविध पद्धतींनी काढता येते.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
