न उडणाऱ्या पक्ष्यांच्या ‘स्फेनीसिडी’ या कुळात सुमारे १७ प्रजाती ज्ञात आहेत. त्यापैकी पेंग्विन आपल्या परिचयाचा! दक्षिण गोलार्धातील अंटाक्र्टिक व उपअंटाक्र्टिक बेटांच्या बर्फाळ प्रदेशात, ऑस्ट्रेलिया व न्यूझीलंड येथील बेटांच्या समुद्रकिनारी पेंग्विन आढळतो. अतिशीत पाण्यात पोहण्यासाठी त्यांच्यात अनुकूलन दिसून येते. काळय़ा अथवा निळसर राखाडी आणि पांढऱ्या रंगसंगतीमुळे पोहताना ते पटकन नजरेस पडत नाहीत. शरीरातल्या मुबलक चरबीमुळे शरीर ऊबदार राहते. गुबगुबीत शरीर, निळय़ा जांभळय़ा रंगाची चोच, डोळय़ाभोवतीचा पिवळा किंवा लाल रंग यामुळे हा पक्षी आकर्षक दिसतो. छोटेसे परंतु मजबूत पाय शरीराचे वजन पेलू शकतात. पोहण्यासाठी व बर्फावर चालण्यासाठी त्यांच्या पायामधील पडद्यासारखी रचना सोयीची ठरते. वल्ह्यासारख्या पंखांचा त्यांना पोहताना उपयोग होतो. त्यांचा जीवनकाल १५ ते २० वर्षे असून ते अर्धे आयुष्य समुद्रात व उर्वरित जमिनीवर व्यतीत करतात.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा