लाहोरचे महाराजा रणजीतसिंग यांनी त्यांच्या सन्याचे नियोजन अत्यंत पद्धतशीरपणे केले होते. त्यांच्या प्रबळ सनिकी शक्तीमुळे ईस्ट इंडिया कंपनीचे सरकारही त्यांच्या हयातीत त्यांच्या शीख साम्राज्याला हात लावण्याची हिंमत करू शकले नाही. स्वत युद्धकुशल असलेल्या रणजीतसिंगांची ख्याती युरोपात ‘पूर्वेकडचे नेपोलियन’ म्हणून झाली होती. वाटर्लुतील पराभवानंतर नेपोलियनचा फ्रान्सवरील अंमल संपला आणि त्याच्याकडचे अनेक सेनाधिकारी, सैनिक, प्रशासकीय अधिकारी, कर्मचारी बेकार झाले. त्यातल्या काहींनी युरोपीय राज्यांमध्ये नोकरी धरली तर काहीजण पौर्वात्य देशांमध्ये आले. रणजीतसिंगाची ख्याती ऐकून प्रथम अलार्ड हा फ्रेंच आणि व्हेंचुरा हा इटालियन हे दोघे नेपोलियनच्या लष्करातले सेनाधिकारी लाहोरला नोकरीच्या शोधात आले. त्यांना नोकरीत घेतल्यावर रणजीतसिंगांना त्यांचा चांगला अनुभव आल्यावर त्यांनी अनेक युरोपीय लोकांना मोठमोठय़ा पदांवर नियुक्त करून आपले लष्करी प्रशासन आणि सरकारमध्ये सुधारणा करवून घेतल्या.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
