नवनीत

माणसाला माहिती असणाऱ्या खनिजांची संख्या सुमारे साडेपाच हजारांवर आहे. तथापि ही सर्वच खनिजे आपल्यासाठी उपयुक्त असतीलच असे नाही.

अमेरिकेतली स्मिथसनाइट इन्स्टिट्यूट ही जगातल्या नावाजलेल्या संशोधन संस्थांपैकी एक आहे. पण एका खनिजवैज्ञानिकाच्या मृत्युपत्राद्वारे आलेल्या संपत्तीतून ही संस्था उभी राहिली, हे…

खनिजविज्ञानाला भूविज्ञानाची एक शाखा म्हणून मान्यता मिळण्यास सोळाव्या शतकाच्या पूर्वार्धात सुरुवात झाली.

ज्या नद्यांची लांबी जास्त असते त्या नद्यांच्या मुखापाशी त्रिभुज प्रदेश निर्माण होतो. जगातला सर्वात मोठा त्रिभुज प्रदेश म्हणजे गंगेच्या मुखांशी वसलेले,…

१८९७ मध्ये शिलाँग इथे झालेल्या भूकंपानंतर भारतातली पहिली भूकंप वैज्ञानिक वेधशाळा १ डिसेंबर १८९८ रोजी अलिपूर या कोलकाताच्या उपनगरात स्थापन…

जास्त क्षमतेच्या भूकंपांमुळे लहान- मोठ्या इमारती पूर्णपणे जमीनदोस्त होतात.

भूकंप कोणत्या कारणाने झाला यावरून भूकंपाचे चार प्रकार पडतात. ते म्हणजे संरचनात्मक (टेक्टॉनिक), ज्वालामुखीजन्य (व्होल्कॅनिक), स्फोटजन्य (एक्स्प्लोजन) व पाषाणपात (कोलॅप्स) भूकंप.

भूकंपमापक (साइस्मॉमीटर) हे एक अत्यंत संवेदनशील यंत्र आहे. या यंत्राच्या एका भागाला भूकंपलेखक (साइस्मॉग्राफ) म्हणतात.

भूकंप ही एक नैसर्गिक आपत्ती आहे. भूकंप घडून येण्याचे कारण समजण्यासाठी आपण हे लक्षात घ्यायला हवे, की पृथ्वी मूलत: तीन…

घरातले वातावरण देशभक्तीने भारलेले असल्याने महाविद्यालयीन शिक्षण सोडून उदास यांनी १९४२च्या आंदोलनात उडी घेतली. त्यात त्यांना चार महिन्यांची सक्तमजुरीची शिक्षाही…

अणुभट्टीमध्ये गाभा (कोअर) हा सर्वांत महत्त्वाचा भाग असतो. नैसर्गिक किंवा समृद्ध युरेनियम हे त्यात आण्विक इंधन म्हणून वापरतात.