पृथ्वीच्या सूर्याभोवतीच्या प्रदक्षिणेला ३६५ दिवस ६ तास ९ मिनिटांचा अवधी लागतो. पृथ्वीवरून पाहताना, याच कालावधीत सूर्य हा ताऱ्यांच्या पाश्र्वभूमीवर पश्चिमेकडून पूर्वेकडे सरकत पृथ्वीप्रदक्षिणा पूर्ण करून त्याच नक्षत्रातील त्याच ताऱ्यांजवळ येऊन पोचलेला दिसतो. या कालावधीला नाक्षत्रवर्ष म्हटले जाते. सूर्य जेव्हा आपल्या भ्रमणादरम्यान दर सहा महिन्यांनी, वसंत संपात आणि शरद संपात या नावे ओळखल्या जाणाऱ्या काल्पनिक बिंदूंशी येतो, तेव्हा अनुक्रमे उन्हाळ्याला आणि हिवाळ्याला सुरुवात होते. ग्रीक खगोलतज्ज्ञ हिप्पार्कसच्या शोधानुसार हे संपात बिंदू हळूहळू पश्चिमेकडे सरकत आहेत. त्यामुळे नाक्षत्रवर्ष पूर्ण होण्याच्या कालावधीच्या सुमारे वीस मिनिटे अगोदरच सूर्य त्या त्या संपात बिंदूशी पोचतो आणि ऋतुबदलास सुरुवात होते. ऋतुचक्राच्या या, ३६५ दिवस ५ तास ४९ मिनिटांच्या कालावधीला सांपातिक वर्ष म्हणतात. ठरावीक दिवसांत ठरावीक ऋतू असण्यासाठी, व्यावहारिक वर्ष हे सांपातिक वर्षांशी निगडित ठेवले जाते.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
