व्हेनिसचे ग्रामदैवत सेंट मार्क

 
प्रा. एम. ओ. पी. अयंगार
प्रा. मंडय़म ओसूरी पार्थसारथी यांचा जन्म मद्रासमध्ये गिप्लीकन या गावी १५ डिसेंबर १८८६ मध्ये झाला. त्यांनी वनस्पतिशास्त्रात शैवाल हा प्रमुख विषय घेऊन एम.ए.ची पदवी मिळवली. सर्वप्रथम त्यांनी शासकीय संग्रहालयात वनस्पतिशास्त्र विभागाचे प्रमुख म्हणून काम केले. त्यानंतर अयंगार शिक्षक प्रशिक्षण महाविद्यालय चेन्नई येथे प्राकृतिक विज्ञान या विभागाचे प्रमुख होते. पुढील शिक्षणासाठी लंडनला जाऊन १९३२ साली त्यांनी लंडन विद्यापीठाची पीएच.डी. प्राप्त केली.
भारतात परतल्यावर त्यांनी त्यांच्यासाठी तयार करण्यात आलेल्या प्रोफेसर पदावर प्रेसिडन्सी कॉलेज, चेन्नई येथे काम केले. डेनिश शैवालतज्ज्ञ डॉ. बोर्जेसेन्स यांच्याबरोबर त्यांनी दक्षिण भारतातील किनाऱ्यालगतच्या शैवालांचा अभ्यास केला. त्यांचे हे कार्य त्या क्षेत्रातील अग्रणी स्वरूपाचे आणि महत्त्वाचे गणले जाते. त्यांनी दक्षिण भारतातील गोडय़ा आणि खाऱ्या पाण्यातील शैवालांचा अभ्यास केला. बालकृष्णन, देसीकाचारी, सुब्रमण्यम हे यांचे विद्यार्थी होते. त्यांच्या विद्यार्थ्यांनी देखील शैवालाच्या अनेक नवीन प्रजाती शोधून काढल्या. हे शैवाल विश्वात मोठे कार्य समजले जाते. म्हणूनच प्रा. अयंगार यांना फॉयकॉलॉजी विषयातील भारतातील पितामह म्हटले जाते. त्यांचे चेन्नई विद्यापीठ भारतातील शैवाल विज्ञानाचे अग्रगण्य केंद्र बनले.
त्यांनी शैवाल विज्ञानात सिस्टेमॅटिक इकॉलॉजी, जिऑग्राफी, सायटॉलॉजी आणि इव्होल्यूशन या क्षेत्रात मोठे योगदान दिले. अयंगार फायकोलॉजीकल सोसायटीचे ते पहिले अध्यक्ष होते. प्रा. अयंगार याचे पीएच.डी.चे गुरू प्रो. फ्रिष्ट यांच्या सन्मानार्थ भारतात तलावात सर्वप्रथम सापडलेल्या एका शैवालाला त्यांचे नाव दिले.
प्रा. अयंगार इंडियन बॉटनिकल सोसायटीच्या पत्रिकेचे संपादक होते. त्यांना याच सोसायटीचे बिरबल सहानी पदक मिळाले होते. त्याचप्रमाणे सुंदरलाल होरा पदक १९६० साली मिळाले. प्रा. अयंगार लिनियन सोसायटी ऑफ लंडनचे फेलो होते. ते अमेरिकन असोसिएशन फॉर अ‍ॅडव्हान्सेस इन सायन्सचे फेलो होते. इंटरनॅशनल फॉयकॉलॉजिकल सोसायटीचे अध्यक्ष होते. याचप्रमाणे १९२७ साली झालेल्या इंडियन सायन्स कॉग्रेसच्या वनस्पतिशास्त्र विभागाचे ते अध्यक्ष होते.
–  डॉ. सी. एस. लट्ट (मुंबई)
मराठी विज्ञान परिषद,
वि. ना. पुरव मार्ग, चुनाभट्टी, मुंबई २२ office@mavipamumbai.org