Naveen Patnaik : लोकसभा निवडणुकीबरोबर ओडिशा विधानसभेचीही निवडणूक झाली होती. ओडिशात विधानसभेच्या १४७ जागांसाठी निवडणूक झाली होती. या निवडणुकीत ७८ जागा मिळवून भाजपाने सत्ता स्थापन केली, तर गेली २४ वर्ष सत्तेत असलेल्या नवीन पटनाईक यांच्या बीजेडीला ५१ जागांवर समाधान मानावं लागलं होतं. तसेच काँग्रेसला १४ तर अपक्षांनी ४ जागांवर विजय संपादन केला होता. लोकसभेच्या निवडणुकीनंतर विरोधी इंडिया आघाडीच्या नेत्यांकडून ईव्हीएमचा मुद्दा उपस्थित करण्यात आला. मात्र, आता निवडणूक होऊन जवळपास सहा महिन्यानंतर इंडिया आघाडीच्या ईव्हीएम विरोधी भूमिकेत नवीन पटनायक यांनी सहभाग घेत अनेक प्रश्न उपस्थित केले आहेत.
यासंदर्भात बीजेडीने निवडणूक आयोगाकडे केलेल्या याचिकेत ईव्हीएमवर शंका उपस्थित केल्या आहेत. बीजेडीने २४ डिसेंबर रोजी निवडणूक आयोगाकडे दाखल केलेल्या याचिकेत बिजू जनता दलाने (बीजेडी) या वर्षाच्या सुरुवातीला एकाच वेळी झालेल्या लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुकांच्या प्रक्रियेत विविध तफावत असल्याचं म्हटलं आहे. ईव्हीएमच्या विरोधात विरोधी इंडिया आघाडीच्या निषेधादरम्यान नवीन पटनायक यांनी पहिल्यांदाच बॅलेटवर मतदान घेण्यास पाठिंबा दर्शवला आहे. यासंदर्भात बोलताना नवीन पटनायक यांनी म्हटलं की, “बॅलेटवर मतदान सुरु करण्यासाठी आम्ही इंडिया आघाडीचे समर्थन करू.”
हेही वाचा : बीड जिल्ह्यातील गुन्हेगारीच्या न्यायालयीन चौकशीबाबत फेरविचार?
याचिकेत बीजेडीने तीन प्रमुख समस्या मांडल्या आहेत. यामध्ये बूथ स्तरावर झालेली एकूण मते आणि त्यांच्या संबंधित ईव्हीएममधून मोजण्यात आलेली एकूण मते यांच्यात फरक आढळून येतो. तसेच एकाचवेळी निवडणुका होऊनही लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुकीसाठी पडलेल्या मतांमध्ये तफावत आढळून येते. तसेच मतदानाच्या दिवशी निवडणूक आयोगाने नोंदवलेल्या मतदारांच्या मतदानात आणि दोन दिवसांनंतर जाहीर केलेल्या अंतिम आकड्यांमधील मोठा फरक आढळून येत असल्याचा दावा बीजेडीने केला आहे.
बीजेडीने निवडणूक आयोगाकडे केलेल्या याचिकेत म्हटलं आहे की, “डेटा आणि विश्लेषणावरून असं दिसून येतं की मशीनमध्ये (ईव्हीएम) त्रुटी, किंवा मॅन्युअल त्रुटी, किंवा प्रक्रियेतील त्रुटी किंवा या सर्वांचे संयोजन आहे. कोणतीही भीती निर्माण न करता आम्ही हे सांगू इच्छितो की या विसंगती गंभीर स्वरूपाच्या आहेत आणि मुक्त आणि निष्पक्ष निवडणुकांचे आयोजन कमी करतात. मिळालेल्या मतांच्या संख्येतील आणि मोजणीतील फरकावर पक्षाने आक्षेप नोंदवले. यामध्ये फुलबनी, तलसारा, एकमारा-भुवनेश्वर, टिटलागढ, संबलपूर आणि बालासोर या विधानसभा जागांवर असलेल्या बूथमधील फरक एका मतापासून ते ७८४ मतांपर्यंत आहे.
रिटर्निंग ऑफिसरने मोजलेल्या एकूण मतांची संख्या पिठासीन अधिकाऱ्याने नोंदवलेल्या मतांपेक्षा भिन्न असू शकत नाही, विशेषत: जेव्हा ईव्हीएमचा वापर केला जातो. बूथ स्तरावरील फरक इतका जास्त आहे की बूथवर जुळणी केली जाते, तेव्हा त्याचा परिणाम निवडणुकीच्या अंतिम निकालावर होऊ शकतो. बीजेडीचे नेते आणि माजी राज्यसभा खासदार अमर पटनायक यांनी इंडियन एक्स्प्रेसशी बोलताना सांगितलं की, या मतभेदांमुळे संपूर्ण प्रक्रियेच्या अखंडतेवरही प्रश्न निर्माण होतात. ५० विधानसभा जागांवर १५ ते ३० टक्के गुणांच्या दरम्यान मतदानाच्या दिवशी निवडणूक आयोगाने घोषित केलेल्या मतदानाची टक्केवारी आणि अंतिम आकडेवारी यांच्यातील फरकावर बीजेडीने केओंझारमध्ये असामान्य वाढीकडे लक्ष वेधले.
बीजेडीने आरोप केला की, संध्याकाळी ६ वाजता मतदान संपलं आणि दोन दिवसांनंतर निवडणूक आयोगाची अंतिम आकडेवारी जाहीर करण्यात आली, या दरम्यान केओंझारमधील मतदानाची टक्केवारी ३०.६४ टक्क्यांनी वाढली. मतदानाच्या दिवशी रात्री ११.४५ वाजता जाहीर केलेली आकडेवारी आणि अंतिम आकडेवारी यांमध्ये मतदानाची टक्केवारी सुमारे १० टक्क्यांनी वाढल्याचे पक्षाने म्हटले आहे. बीजेडी उमेदवारावर केओंझारमध्ये ११,५७७ मतांनी विजय मिळवला. अमर पटनायक यांनी म्हटलं की, “ओडिशाच्या निवडणुकीच्या इतिहासात ही पहिलीच वेळ आहे. कदाचित देशातही, मतदानाची नोंद झालेली मतदानाची टक्केवारी आणि मतदान संपल्यावर अंतिम मतदानाची टक्केवारी यामध्ये इतका मोठा फरक दिसला.”
बीजेडीमधील काही जण निवडणुकीच्या सहा महिन्यांनंतर त्याच्या याचिकेबद्दल अमर पटनायक म्हणाले की, “पक्ष डेटा गोळा करण्यासाठी काम करत आहे. कोणत्याही आधाराशिवाय केवळ आरोप करणे हा आमचा हेतू नाही. आम्ही डेटा गोळा केला आणि संकलित केला आणि निवडणूक पॅनेलकडे जाण्यापूर्वी कायदेशीर सल्लामसलत केली. ज्याला वेळ लागला”. अमर पटनायक म्हणाले, “आम्ही आमच्याकडे असलेल्या फॉर्म १७ प्रतींमधून डेटा गोळा केला. ते म्हणाले की जिल्हाधिकाऱ्यांनी नंतर सांगितले की ते राज्याच्या मुख्य निवडणूक अधिकाऱ्यांशी सल्लामसलत केल्यानंतर इतर प्रती प्रदान करतील.”
बीजेडीच्या सूत्रांनी सांगितलं की, निवडणूक आयोगाने पक्षाच्या याचिकेला अद्याप प्रतिसाद दिलेला नाही. राज्यसभेतील बीजेडी नेते सस्मित पात्रा यांनी दावा केला की निवडणूक आयोगाने जेव्हा जेव्हा बीजेडीने कोणताही मुद्दा उपस्थित केला तेव्हा त्यामागे तथ्य असते. पात्रा म्हणाले, “निवडणूक आयोगाने म्हटलं आहे की, पक्षाने उपस्थित केलेल्या मुद्द्यांची चौकशी करण्यासाठी ते आम्हाला पुन्हा बोलावतील, आम्हाला आशा आहे की आम्ही उपस्थित केलेल्या मुद्द्यांवर निवडणूक आयोग स्पष्टीकरण देईल. बीजेडी हा मुद्दा उचलत राहील. आम्हाला कोणताही प्रतिसाद न मिळाल्यास आम्ही पुन्हा एकदा निवडणूक आयोगाकडे संपर्क साधू.”
