अन्वयार्थ : नवे वेठबिगार

एकीकडे सरकारने ‘रस्ते सुरक्षा सप्ताह’ साजरा करायचा, कुणीही रस्त्यावरील अपघातात बळी पडू नये याची काळजी घ्यायची आणि दुसरीकडे खासगी कंपन्यांनी तयार अन्नपदार्थाचे वितरण करण्यासाठी येणारी व्यक्ती दहा मिनिटांच्या आत पोहोचेल अशी हमी द्यायची याला काय म्हणायचे?  तयार अन्नपदार्थाचे अनेक अ‍ॅपआधारित विक्रेते दहा मिनिटांच्या आत तो पदार्थ ग्राहकापर्यंत पोहोचला नाही, तर पैसे परत वगैरेसारख्या जाहिराती करतात. आपल्या पैशांची काळजी ग्राहकाने करायलाच हवी, त्याबद्दल कोणतेही दुमत असू शकत नाही, पण अवघ्या दहा मिनिटांत एखादी गोष्ट त्याच्या पुढय़ात येण्यासाठी एखाद्याने आपला जीव पणाला लावावा का? दहा मिनिटांच्या आत संबंधित पदार्थ ग्राहकाच्या दारात पोहोचवण्यासाठी अतिवेगाने वाहने चालवणे, वाहतुकीचे नियम मोडणे हे प्रकार या अन्नपदार्थ आणून देणाऱ्या ‘डिलिव्हरी बॉय’कडून होतात. कारण त्यांनी ते पदार्थ दहा मिनिटांच्या वेळेत न पोहोचवण्याचा संबंध त्यांना मिळणाऱ्या मोबदल्याशी जोडलेला असतो. आपला खिसा कापला जाऊ नये म्हणून स्वत:च्याच जिवाशी खेळणारी ही तरुण मुले दुसऱ्या कुठल्या ग्रहावरून नाही, तर आपल्याच आसपासच्या घरांमधून आलेली असतात. दिवसाला ३२ घरांमध्ये जाऊन वस्तू पोहोचवल्या, तर त्या मुलांना जेमतेम हजार-बाराशे रुपयांचा बोनस मिळतो. परंतु पाच मिनिटांचाही उशीर झाला, तर मात्र त्याच्या वेतनातून मोठी कपात केली जाते, म्हणून ती जीव खाऊन धावत राहतात. ग्राहकांना खूश करण्यासाठी त्यांचा जीव धोक्यात घालण्याचा अधिकार या कंपन्यांना कुणी दिला? आज एक कंपनी दहा मिनिटांत अन्नपदार्थ पोहोचवण्याचे आश्वासन देत असेल तर तिच्याशी स्पर्धा करणारी दुसरी एखादी कंपनी उद्या तेच अन्नपदार्थ पाच मिनिटांत पोहोचवण्याचे आश्वासन ग्राहकांना देणार नाही कशावरून? तेही या गरजू मुलांच्या जिवावर? आणि कुणी तरी आपल्या जिवाचा खेळ करून आपल्यापर्यंत अन्नपदार्थ पोहोचवावेत, असे खरोखरच ग्राहकांना तरी वाटत असेल का?