भारतीय आणि जागतिक बुद्धिबळविश्वात आर. प्रज्ञानंदचे नाव गेली काही वर्षे गाजतेय. एक पोरसवदा कुमार बाराव्या वर्षीच ग्रँडमास्टर होतो काय आणि अल्पावधीत बुद्धिबळातील रथी-महारथींशी टक्कर घेतो काय, हे सारेच अद्भुत होते. प्रज्ञानंदची थोरली बहीण आर. वैशालीदेखील उत्तम बुद्धिबळपटू. प्रज्ञानंदच्या बरोबरीने तीदेखील बुद्धिबळ जगतात चमक दाखवू लागली होती. पण सुरुवातीस प्रज्ञानंदची भरारी मोठी असल्यामुळे प्रकाशझोत त्याच्याकडे वळला. वयाच्या दहाव्या वर्षी इंटरनॅशनल मास्टर आणि बाराव्या वर्षी ग्रँडमास्टर बनलेल्या प्रज्ञानंदने पुढे त्या वेळच्या जगज्जेत्या आणि अजूनही जगातील अग्रमानांकित ग्रँडमास्टर मॅग्नस कार्लसनला ऑनलाइन स्पर्धेत सलग तीन वेळा हरवून दाखवले. माजी जगज्जेत्या विश्वनाथन आनंदनंतर विश्वचषक बुद्धिबळ स्पर्धेची अंतिम फेरी गाठलेला तो दुसराच भारतीय बुद्धिबळपटू. या सगळया कालखंडात प्रज्ञानंदपेक्षा चार वर्षांनी मोठया असलेल्या वैशालीची वाटचाल अनेक अर्थानी आव्हानात्मक होती. बुद्धिबळविश्वात प्रगती तर करायची होतीच. पण वैशालीसमोर प्रमुख आव्हान होते, ‘प्रज्ञानंदची मोठी बहीण’ या(च) ओळखीची चौकट भेदण्याचे. या आव्हानाचा यशस्वी सामना तिने कसा केला, याकडे वळण्यापूर्वी वैशालीने अलीकडच्या काळात केलेल्या कामगिरीची दखल घेणे आवश्यक ठरते.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
