व्यक्तिवेध : गोगी सरोज पाल

हेही वाचा >>> व्यक्तिवेध : अशोक सराफ

आणखी वाचा

औद्योगिक कचऱ्यातून नवव्यवसायाची निर्मिती! पुण्यातील तरुण उद्योजकाचा प्रवास

सूर्यप्रकाश भरपूर प्रमाणात असूनही भारतीयांमध्ये ‘Vitamin D’ची कमतरता…

भंडारा : वाघाला चक्क गावकऱ्यांनीच घेरले अन…

कांद्याच्या बोगस पीकविम्याचे पेव फुटले; जाणून घ्या, जिल्हानिहाय कांद्याचा बोगस पीकविमा

तुळजाभवानी मंदिराला मिळणार पुरातन झळाळी, जीर्णोध्दाराचे काम पुरातत्व खात्याच्या निगराणीखाली वेगात सुरू

गावकऱ्यांच्या परिश्रमाने ग्रामपंचायत झाली कोट्यधीश…

मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतल्यावर फडणवीस यांचा पहिला नागपूर दौरा ठरला, स्वागताची जय्यत तयारी

पिंपरी-चिंचवडमध्ये कोयता गँगाचा पुन्हा उच्छाद

उत्तर प्रदेशातल्या नेवली या गावात १९४५ मध्ये जन्मलेल्या गोगी सरोज यांनी लखनऊच्या कला-महाविद्यालयातून चित्रकलेचे शिक्षण घेतले. उच्च शिक्षणासाठी त्या दिल्लीत आल्या आणि तिथल्याच झाल्या. इथेच त्यांना चित्रकार वेद नायर हा जोडीदार गवसला. दिल्लीचे ज्येष्ठ चित्रकार भाबेशचंद्र सन्याल हे लाहोरमध्ये शिकलेले. तिथून सुरू झालेल्या गोलाईदार रेषेच्या मानवाकृतींना सतीश गुजराल, मनजीत बावा या पंजाबी चित्रकारांनी आपलेसे करण्याच्या काळातच गोगी यांच्या रेषाही गोलाईदार होत होत्या. पण स्त्रीदेहाचे त्यांनी केलेले चित्रण मात्र इतरांपेक्षा- पुरुष चित्रकारांपेक्षा निराळे ठरले. या स्त्रियांच्या शरीरावर वस्त्र नसले तरी अधिक लक्ष जाई ते बोलक्या डोळ्यांकडे… शरीर चितारताना प्रमाणबद्धतेपेक्षा लयीला महत्त्व दिले आहे, याकडे. मुद्राचित्रण, कॅनव्हासवरील तैलचित्रे आणि कागदावर अपारदर्शक रंगांची चित्रे, सिरॅमिक- मातीकाम इथपासून ते दागिन्यांचे डिझाइनही गोगी यांनी केले. यापैकी रंगचित्रांमध्येच त्या अधिक रमल्या. ही चित्रे भारतीय आधुनिक कलेच्या इतिहासातल्या स्त्रियांचे स्थान बळकट करणारी होती. ‘लोकसत्ता’च्या ‘रंगधानी’ या सदरात नूपुर देसाई यांनी (३० सप्टेंबर २०१७) नोंदवले होते : “गोगी सरोज पाल स्त्रियांच्या इच्छा, आकांक्षांचं आणि त्यांची दखल न घेतली जाणं याचं चित्रण करतात. ‘बीइंग अ वुमन’, ‘कामधेनू’, ‘किन्नरी’, ‘नायिका’सारख्या चित्रमालिकांतून त्या स्त्रीबद्दलच्या त्यागाच्या, सहनशीलतेच्या, स्त्रैणभावाबद्दल तयार झालेल्या मिथकांना छेद देतात किंवा ‘हठयोगिनी-काली’ मालिकेतून आजपर्यंत अस्तित्वात नसलेली स्त्रीची प्रतिमा तयार करतात. त्यांची नायिका ही स्त्रीच्या सुप्त जाणिवांना सादर करते. ‘स्त्री ही सतत इतरांसाठी जगत असते. माझ्या नायिका या स्वत:साठी जगतात,’ असं गोगी म्हणतात.” – हे स्वत:साठी जगणे आता थांबले आहे.