देशात अनेक संत महंत राजकारणात भूमिका घेत असताना, आपण राजकारणात का पडत नाही, असा प्रश्न राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराजांना प्रचारकाने विचारल्यावर आपली राजकारणाविषयी भूमिका विशद करताना महाराज म्हणतात, मला राजकारणापेक्षा धर्मकारण महत्त्वाचे वाटते. राजकारणात पडून सत्तेवर आरूढ झालेला माणूस जनतेकडून दंडुकेशाहीच्या जोरावर कामे करवून घेतो. धार्मिक भावनेने, सेवाभावाने व अत्यंत प्रेमपूर्वक जनतेला तिच्या कर्तव्याचे भान दिल्यानंतर तिला आपले कर्तव्य कळले की मग ती पुन्हा वाईट काम करीत नाही. पण बुद्धी व भावना जागृत न करता केवळ दंडय़ाचाच उपयोग केला तर समाजात मानवता निर्माण होण्याऐवजी पशुताच निर्माण होईल, ही गोष्ट मला अनुभवाने कळून आली आहे. वास्तविक राजसत्तेचा व धार्मिक सेवेचा हेतू भिन्न नाही. मानवांचे कल्याण हे दोहोंचेही उद्दिष्ट आहे. पण एकाचा मार्ग तमोगुणाचा तर दुसऱ्याचा सत्त्वगुणाचा आहे. माणसात खरीखुरी सत्त्वगुणी वृत्ती निर्माण झाली की त्याला कोर्ट, वकील व दलालाचे तोंड पाहाण्याची पाळीच येणार नाही. आणि जगाची घडी एकदा या शुद्ध भावनेवर बसली की हजारो वर्षे तरी या मनोवृत्तीचे पतन होणार नाही. आपले पूर्वीचे राजकारण आजच्या इतक्या गलिच्छ मनोवृत्तीने चालवले गेले असते तर भारतीय संस्कृती आजच्या काळापर्यंत टिकलीच नसती. पूर्वी धार्मिक भावनेने लोकांच्या हृदयाची पकड घेऊन त्यावर सद्विचारांची छाप पाडण्यात येत असे. हे संस्कार पिढय़ानपिढय़ा कायम राहात असत. पण आज रात्री एकाचे तर दिवसा दुसऱ्याचे अशी चंचल मनोवृत्ती निर्माण झाली आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
