व्यक्तिवेध: शरद काळे

यशवंतराव चव्हाण यांचे सचिव असताना दिल्लीत अनेक गोष्टी शिकायला मिळाल्या, असे काळे नेहमी सांगत असत. उद्योग सचिवपदी असताना उद्योग वाढीबरोबरच, शेतकऱ्यांना जोडधंदा कसा देता येईल याचा विचार करून त्यांनी विविध योजना राबविल्या. तुतीची लागवड केल्यास त्याचा शेतकऱ्यांना कितपत फायदा होईल यासाठी त्यांनी विविध राज्यांना भेटी दिल्या होत्या. काळे यांचे एक वैशिष्टय़ म्हणजे ते विभागातील अधिकाऱ्यांना विश्वासात घेऊन काम करीत वा त्यांच्याशी संवाद साधत असत. काळे यांची कारकीर्द गाजली ती मुंबई महानगरपालिकेचे आयुक्त म्हणून. १९९१ ते १९९५ या काळात आयुक्तपद भूषविताना त्यांना अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला. पाण्याचा निचरा करण्याकरिता ब्रिमस्टोवॅड प्रकल्पाची योजना त्यांच्याच काळातील, पण दुर्दैवाने ती अजूनही पूर्ण होऊ शकलेली नाही. गो. रा. खैरनार यांनी अनधिकृत बांधकामांच्या विरोधात हातोडा उगारला असता आयुक्त म्हणून काळे त्यांच्या पाठीशी ठाम उभे राहिले. त्या वेळी सत्ताधारी आणि विरोधी पक्षातील आमदारांनी नाके मुरडली होती. हेच खैरनार नंतर तत्कालीन मुख्यमंत्री शरद पवार यांच्यावर आरोप करू लागले, उपोषणाचा पवित्रा घेऊ लागले तेव्हा कारवाईची मागणी होऊ लागली. काळे यांनी लगेच निर्णय घेतला नाही. पण खैरनार यांचा वारू चौफेर उधळला गेला तेव्हा निलंबनाची कारवाई करीत बेशिस्त खपवून घेतली जाणार नाही, असा संदेश दिला. निवृत्तीनंतर यशवंतराव चव्हाण केंद्र आणि एशियाटिक सोसायटी या संस्थांत ते सक्रिय होते. मुंबईच्या वैभवांपैकी एक असलेल्या एशियाटिक सोसायटीचे अध्यक्ष असताना दुर्मीळ ग्रंथसंपदेच्या डिजिटायझेशनचे काम त्यांनी पुढाकार घेऊन सुरू केले. राज्य आणि मुंबईच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजाविणाऱ्या काळे यांच्या निधनाने एका चांगल्या निवृत्त सनदी अधिकाऱ्याला मुकलो आहोत.