अन्वयार्थ : सुस्तीतून अस्थैर्याचे जर्मन प्रारूप!

युरोपातील सर्वांत मोठ्या आणि समृद्ध देशाला अशा प्रकारे राजकीय अस्थैर्याने घेरले आहे. तशात हा देश सध्या आर्थिक मंदीसदृश चक्रात अडकला आहे, ही दुसरी मोठी डोकेदुखी. आणि या भानगडीत अमेरिकेच्या अध्यक्षपदावर डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यासारख्या टोकाच्या अमेरिकाकेंद्री आणि युरोपबरोबर कोणतीही चूल मांडण्यास नाखूश असलेल्या व्यक्तीची निवड होणे ही तिसरी मोठी डोकेदुखी. जर्मनीकडे युरोपचे नेतृत्व असल्याचे अनेकजण अजूनही धरून चालतात. पण हे नेतृत्व अँगेला मर्केल यांच्या १४ वर्षांच्या अमदानीत प्रस्थापित झाले होते. युरोप तर दूर राहिला, पण शोल्त्झ यांचा जर्मनीतही मर्केल यांच्याइतका अधिकार आणि लोकप्रियता नाही. विसंवादी पक्षांचे आघाडी सरकार चालवण्याच्या प्रयत्नात असल्यामुळे जर्मनीपलीकडे पाहण्याची फारशी सवड शोल्त्झ यांना मिळालेली नाही. किंबहुना, तशी व्यापक दृष्टी त्यांच्याकडे आहे का, हे सिद्ध होण्याची वेळच आलेली नाही. जर्मनांचे अलीकडच्या काळातील सर्वांत नावडते नेते हा ‘बहुमान’ मात्र त्यांनी नि:संशय पटकावला आहे. सर्वस्वी त्यांचा दोष आहे, असे मात्र म्हणता येत नाही.

आणखी वाचा

रशिया-युक्रेन संघर्ष अणुयुद्धात बदलणार? युक्रेनची अणुबॉम्बची तयारी? काय होणार जगावर परिणाम?

२१ नोव्हेंबर पंचांग: वर्षातील शेवटचा गुरुपुष्यामृत योग कोणत्या…

युक्रेन, इस्रायल युद्धांमुळे कार्बन उत्सर्जनामध्ये वाढ

एजेवर येणार मोठे संकट, श्वेताच्या ‘त्या’ कृतीमुळे होणार अटक; ‘नवरी मिळे हिटलरला’ मालिका नव्या वळणावर

पुतिनमित्र, युक्रेनद्वेष्टे ट्रम्प यांच्या विजयाने युरोपला धडकी… रशियासमोर युक्रेन किती काळ तग धरणार?

ईडीमुळे नव्हे, तर विकासासाठी सत्तेत सहभागी; छगन भुजबळ यांची सारवासारव

भुजबळ यांच्या दाव्याने नवे वादळ; ‘ईडीपासून मुक्तीसाठी भाजपबरोबर; ओबीसी असल्याने कारवाई’

स्नेहा पाटील यांच्या बंडखोरीनंतर गोदामांवर कारवाई

हेही वाचा >>> पहिली बाजू : भूखंड खादाडांचा डाव उद्ध्वस्त

मर्केल यांच्या काळातील स्थैर्य आणि समृद्धीची सुस्ती जर्मनीला आली. त्यामुळे बदलत्या परिप्रेक्ष्यात त्या वेगाने बदलण्याची तयारीच जर्मनीला दाखवता आली नाही. मर्केल यांच्या स्थैर्याची मदार तीन घटकांवर प्राधान्याने असे – अमेरिकी सुरक्षा, रशियाचे ऊर्जास्राोत आणि चिनी बाजारपेठ. आज या तिन्हींची हमी नसल्यामुळे जर्मनीची उत्पादनकेंद्री, बाजारपेठकेंद्री आणि ऊर्जावलंबी अर्थव्यवस्था भरकटू लागली आहे. तेथील सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था कोलमडू लागली आहे. तेथे खासगी गुंतवणूक आली नाही आणि आर्थिक तुटीची घटनात्मक मर्यादा असल्यामुळे सरकारला ही व्यवस्था सुधारण्यासाठी निधी देता येत नाही. कृत्रिम प्रज्ञा, हरित ऊर्जा, संवाहक निर्मिती आदी नवतंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रांत जर्मनीचे अस्तित्व नगण्य आहे. या सगळ्यांमुळे आलेल्या आर्थिक मरगळीचा फायदा उचलण्यासाठी ‘ऑल्टरनेटिव्ह फॉर जर्मनी’सारखे कडवे उजवे पक्ष तयारीत आहेत. फोक्सवागेनसारख्या जगातील आघाडीच्या मोटार कंपनीवर जर्मनीतील काही प्रकल्प बंद करण्याची वेळ आली आहे. अशा आव्हानात्मक परिस्थितीत नेतृत्व करून जर्मनीला सुखरूप मार्गी नेण्याची शोल्त्झ यांची क्षमता नाही. जर्मनीतील राजकीय अस्थैर्याचे असे अनेक कंगोरे आहेत. या अस्थैर्यातून तोडगा सध्या तरी संभवत नाही.