‘महाराष्ट्राच्या ऱ्हासाची सात ऐतिहासिक कारणे’ हा लेख (रविवार विशेष, १५ डिसेंबर) वाचला. त्या सातही कारणांमध्ये कोणीतरी स्वकीयांनी आपल्याच माणसांविरोधात घेतलेली भूमिका, त्याचा परकीयांनी चतुरपणे करून घेतलेला वापर यांचा वाटा खूप मोठा आहे. ही वृत्ती केवळ मराठी लोकांनीच नव्हे तर उत्तरेत राजपुतांनीही दाखवली होती. ब्रिटिशांना भारताची सत्ता मराठी राज्यकर्त्यांना हरवल्यानंतरच काबीज करता आली होती. भारतीय जनतेचे खरे हित नक्की कोण आणि कसे जपू शकते आणि नेमके तेच कसे होऊ द्यायचे नाही याचे उत्तम नियोजन ब्रिटिशांनी केलेले दिसते. तात्कालिक स्वार्थाचे आमिष दाखवून फंद-फितुरी घडवून आणणे, जातीपातींमध्ये वैरभाव कसा कायम राहील हे पाहणे, जगात सर्वच धर्मांत व संस्कृतींमध्ये अस्तित्वात असणारे दोष फक्त इथल्याच मातीत कसे आहेत हे समाजमनावर ठसवणे, हे सारे त्यांनी उत्तम प्रकारे साधले. त्याचा परिणाम इतका खोलवर झाला आहे की जगात भारत, आणि भारतात महाराष्ट्र, अजूनही त्यातून बाहेर येऊ शकलेले नाहीत. ब्रिटिशांची हीच कावेबाज खेळी आपण आज यशस्वीपणे वापरतो असे ज्यांना वाटते त्यांना ते स्वत:च त्याची शिकार आजही कसे होत आहेत हेही समजत नाही, इतके ते नियोजन अचूक आणि परिणामकारक ठरले आहे! तात्कालिक छोट्यामोठ्या स्वार्थाच्या मोहात अडकून आपला खराखुरा स्वार्थ नक्की कशात आहे आणि तो कोण व कसा साध्य करून देईल हेच न ओळखता येण्याची मनोवृत्ती आजही तशीच टिकून आहे हे पदोपदी अगदी स्पष्टपणे दिसून येते. त्या सातही कारणांमध्ये प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्षपणे डोकावणारे तेच ऱ्हासाचे खरे कारण वाटते.- प्रसाद दीक्षित, ठाणे
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
