बुकबातमी: ‘भयप्रेमीं’साठीचा दस्तावेज..

पीलचे नाव अलीकडे चित्रपट दिग्दर्शक म्हणून प्रचंड लोकप्रिय आहे. ‘गेट आऊट’ (२०१७), ‘अस’ (२०१९) आणि ‘नोप’ (२०२२) या त्याच्या वांशिक भेदाशी संबंधित भयपटांचा चाहतावर्ग मोठा आहे. त्याच्या चित्रपटांमध्ये दुभंगलेल्या, किडलेल्या समाजाच्या वर्तनांमधून भयाची नवीच मात्रा उभी राहते. वर्णभेद, वर्गभेद, सामाजिक अन्याय यांच्याआधारे शिकार आणि शिकारी यांच्यामधले लवचीक नाते त्याच्या पहिल्या दोन भयपटांमधून उघड झाले. तिसरा चित्रपट विज्ञान-भयाचे नवे रूप सादर करतो. कुठल्याशा परग्रहावरून आलेल्या तबकडीचा अमेरिकेतील विशिष्ट प्रांतामधील वावर दहशतीच्या वातावरणासह अनपेक्षित भय-धक्का प्रेक्षकाला शेवटापर्यंत देतो.

‘आऊट देअर स्क्रीमिंग : अ‍ॅन अ‍ॅन्थॉलॉजी ऑफ न्यू ब्लॅक हॉरर’ नावाचा जॉर्डन पील संपादित ग्रंथ काही महिन्यांपूर्वीच प्रकाशित झाला. यातील भयकथा या पारंपरिक आणि आधुनिक अशा दोन्ही स्वरूपातील आहेत. पारंपरिकाचा विचार करताना भूतकथांची आपल्या नारायण धारपांच्याच नजरेतून व्याख्या समजून घ्यावी. मृत व्यक्तीच्या आत्म्याचा किंवा प्रभावाचा, अतृप्त वासना वा सूड या हेतूने मानवी व्यवहारात प्रवेश झाला तर ती भूतकथा. आणि काही अनैसर्गिक, अतिमानवी वा अमानवी शक्तींचा रोजच्या जगात वावर होऊ लागला तर ती भयकथा. धारपांच्या समकालीन लेखकांच्या भूत तसेच भयकथांना एडगर एलन पो, ब्रॅम स्ट्रोकर, वॉल्टर डी मेअर, एच.पी. लव्हक्राफ्टपासून डझनावरी भयलेखकांचे संदर्भ जोडता येतात. लोकांना पुरते घाबरवून सोडण्याची क्षमता असणाऱ्या आणि अदृश्य शक्तींकडून पुढे काय होणार याची उत्कंठा वाढविणाऱ्या कथा अनेक दशके लिहिल्या जात आहेत. स्टीवन किंग, स्टीवन ग्रॅहम जोन्स, पीटर स्ट्रॉब आणि पॉल ट्रेम्बलीसह अनेक नावे आज भयकथांमध्ये आहेत.

‘आऊट देअर स्क्रीमिंग’मध्ये १९ कृष्णवंशीय लेखकांच्या भयकथा आहेत. यातल्या एका कथेत वांशिक भेदातून अत्याचार करणाऱ्या पोलिसाची कहाणी आहे; तर आपल्या आई-वडिलांना मारणाऱ्या राक्षसाचा बळी घेण्यासाठी सज्ज झालेली मुलगी आहे. सैतानी शक्ती असलेल्या बहीण-भावांचीही एक गोष्ट आहे, तर भविष्यात नष्ट झालेल्या पर्यावरणामुळे तयार झालेल्या नव्या भुताळी समस्येची कथा आहे. जॉर्डन पीलने या पुस्तकाच्या प्रस्तावनेमध्ये आपल्या सिनेमांतील भयघटकावर चर्चा केली आहे. त्यामुळे भयपट आणि भयकथा या दोन्हींच्या प्रेमींना हा ‘जॉर्डन पील प्रेझेण्ट्स’ स्वरूपाचा ग्रंथ उपयुक्त ठरू शकेल.

हे ही वाचा..

‘केन’ हा आफ्रिकी देशातील कथालेखकांपैकी वर्षांतील सर्वोत्तम कथेला दिला जाणारा पुरस्कार. यंदा हा पुरस्कार सेनेगलमधील एका दाम्पत्याने लिहिलेल्या भयकथेला मिळाला. ‘नेव्हर व्हिसल अ‍ॅट नाइट’ नावाच्या भयकथांच्या संकलनात ही कथा संकलित झाली असली, तरी मोफत येथून उतरवता येईल.

https:// shorturl. at/ ejMY5

‘आऊट देअर स्क्रीमिंग’ या ग्रंथाच्या निमित्ताने त्यातील एका कथालेखिकेची मुलाखत. वांशिक भयासंदर्भात आणि आपल्या कथेसंदर्भात आजच्या काळावर टाकलेला प्रकाश या मुलाखतीत पाहायला मिळतो.

https:// shorturl. at/ rEQ48

स्टीव्हन किंग हे भयकथांच्या जगतातील परमोच्च नाव सर्वाच्या परिचयाचे असले, तरी सध्या या प्रांतात गाजणारा ताजा लेखक पॉल ट्रेम्बली आहे. हा लेखक आजच्या समाजमाध्यमांनी दिलेल्या संदर्भाना घेऊनही उत्तम भय निर्माण करू शकतो. त्याच्याविषयी जाणून घ्या या मुलाखतीतून.

https:// shorturl. at/ iknor