उलटा चष्मा: दिल्लीचे चतुर!

गेल्या दहा वर्षांत दिल्लीत अनेकदा पाऊस लांबला पण तेव्हा स्थिर सरकार असल्याने चतुरांचे फावत नव्हते म्हणून कीटकही वाढले नाहीत हा युक्तिवाद तर साफ खोटा व बहुमताचा अपमान करणारा. तेव्हाही चतुर होतेच पण ते साळसूदपणाचा आव आणून थेट सत्तेच्या कळपात सामील होत. आताचे चतुर कळपात राहूनसुद्धा बाहेर असल्याचे भासवत राजकीय चतुराई दाखवतात. त्याचे कीटकांशी नाते जोडणे योग्य ठरूच शकत नाही. आधी या चतुरांच्या विविध प्रजाती आढळत. आता एकच प्रजात जास्त दिसून आली. याचा अर्थ एकाच कलाने वागणाऱ्या चतुरांची संख्या वाढली व दिल्लीत गेल्या दहा वर्षांपासून चतुरांचा कल एकाच पक्षाकडे आहे असा निष्कर्ष काढणेसुद्धा घाईचे. जरा थांबा, पुढचा पावसाळा येऊ द्या. या कीटकांच्या इतर प्रजातीसुद्धा वाढतील व दिल्लीतील चतुर माणसे इतर दरवाजेसुद्धा ठोठवू लागतील. एका सर्वेक्षणावरून थेट निष्कर्षावर येणे सध्यातरी चूकच.

हे कीटक मोजले जात नव्हते तेव्हाही दिल्लीत चतुर माणसे भरपूर होतीच की. गाय पाळणे, वासराचे लाड करणे, गजाआडून बाहेर आल्यावर भ्रष्टाचारी नसल्याचा साक्षात्कार होत पद सोडणे ही अलीकडची चतुराईची उत्तम उदाहरणे डोळ्यासमोर आणा की जरा. आता यांनी कीटकांपासून किंवा कीटकांनी यांच्यापासून प्रेरणा घेतली, असे कसे म्हणता येईल? हे कीटक ‘पेस्ट कंट्रोल’चे काम करतात म्हणे! म्हणजे उधळी, कसरवर जालीम उपाय योजतात. दिल्लीतील राजकीय चतुरसुद्धा यात माहीर असतात की! लहान चतुरांना तुडवत राजकीय स्थान पटकावण्यात त्यांचाही हात कुणी धरू शकत नाही. अशी काही साम्ये असतात सजीवांमध्ये. म्हणून काय थेट तुलनाच करायची? हे योग्य नाही. त्यामुळे सध्याच्या कुबडीधारी सरकारमुळे निर्माण झालेल्या किंचित अस्थिरतेचा संबंध या कीटकवाढीशी व चतुर माणसांची संख्या वाढण्याशी जोडू नये ही नम्र विनंती!