संशोधन क्षेत्रात देशाचा ठसा उमटायला हवा असेल तर पायाभूत शिक्षणाचा दर्जा सुधारण्यासाठी काम करायला हवे, असे शिक्षणतज्ज्ञ, संशोधक डॉ. हेमचंद्र प्रधान यांचे ठाम मत होते. सत्तरच्या दशकात विज्ञान, तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात जगात अव्वल असणाऱ्या एमआयटी विद्यापीठात त्यांनी आण्विक भौतिकशास्त्रातील पीएचडी पूर्ण केली होती. त्यानंतरही काही काळ परदेशातील विद्यापीठांमधून संशोधन केल्यानंतर भारतात येऊन त्यांनी रामनारायण रुईया महाविद्यालयात अध्यापनाची सुरुवात केली. त्यानंतर १९८८ साली ते होमी भाभा विज्ञान शिक्षण केंद्र – टाटा मूलभूत संशोधन संस्थेत काम सुरू केले. ऑक्टोबर २००८ ते जून २०११ या काळात संस्थेचे संचालक होते. त्यांच्या कार्यकाळात संस्थेने विस्तार आणि गुणवत्तेबाबत उल्लेखनीय काम केले. आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील ऑलिम्पियाड स्पर्धेत विज्ञान विषयासाठी भारतीय संघ १९९८ साली पहिल्यांदा सहभागी झाला तो त्यांच्याच नेतृत्वाखाली. त्यानंतर विज्ञान आणि खगोलशास्त्रातील अनेक पारितोषिके भारतीय संघाने त्यांच्या नेतृत्वात मिळवली. अनेक वर्षे या स्पर्धांसाठी भारतीय संघाचे मार्गदर्शक, सुकाणू समितीचे अध्यक्ष म्हणून त्यांनी काम पाहिले. भारत सरकारच्या अणुऊर्जा विभागात ते २०१२ ते २०१७ या काळात राजा रामण्णा फेलो होते. आण्विक भौतिकशास्त्र, विज्ञान व गणित शिक्षणाशी संबंधित ५० हून अधिक शोधनिबंध प्रकाशित केले आहेत आणि ३० हून अधिक पुस्तकांचे लेखन, सहलेखन तसेच संपादनही केले आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
