लक्ष्मणशास्त्री जोशी यांनी १९१९ ते १९२१ अशी तीन वर्षे काशीमध्ये राहून तर्कतीर्थ पदवीचा अभ्यास पूर्ण केला. १९२२ ला ते पदवी परीक्षा देण्यासाठी काशीहून कलकत्त्यास रेल्वेने निघाले होते. वाटेत बार्डोली स्थानकावर गाडी थांबली. बराच वेळ होऊनही गाडी सुटायचे नाव घेईना म्हणून डब्यातून उतरून ते चौकशी करू लागले. रेल्वेसमोर मोठा जनसमुदाय जमलेला होता. लोकांनी रेल्वे रोखून आंदोलन सुरू केले होते. तो ब्रिटिशांच्या अत्याचारांविरोधातील सत्याग्रह होता. महात्मा गांधी यांच्या आवाहनानुसार जानेवारी १९२२ पासून भारतभर असहकार आंदोलन सुरू होते. हा शांततापूर्ण सत्याग्रह भारतभर मोठ्या प्रमाणात सुरू होता. त्यातील वाढत्या जनसहभागाने ब्रिटिश राजसत्ता अस्वस्थ होती. सत्याग्रह मोडून काढण्याच्या इराद्याने २ फेब्रुवारी, १९२२ रोजी ब्रिटिश पोलिसांनी चौरीचौरा (जि. गोरखपूर, उत्तर प्रदेश) येथे सत्याग्रहींवर अमानुष लाठीहल्ला केला. त्यामुळे चिडून निषेध म्हणून सत्याग्रहींनी ५ फेब्रुवारी, १९२२ रोजी चौरीचौरा येथे आंदोलने केली. सुमारे अडीच हजार आंदोलक आक्रमक झाले होते. आंदोलनास हिंसक वळण लागत असल्याचे पाहून ब्रिटिश पोलिसांनी आंदोलकांवर बेछूट गोळीबार केला. त्यात तीन सत्याग्रही हुतात्मा झाले. त्यामुळे जनसमुदाय अधिकच प्रक्षुब्ध झाला आणि त्यांनी जाळपोळ सुरू केली. उग्र जमावाने चौरीचौरा पोलीस ठाण्यास आग लावली. त्यात २२-२३ पोलीस मृत्युमुखी पडले.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
