व्यक्तिवेध : सुकीर्थराणी

तमिळनाडूमधील राणीपेट जिल्ह्यातील लालपेट इथे राहणाऱ्या सुकीर्थराणी व्यवसायाने शिक्षिका आहेत, पण तमिळ भाषकांना त्या अधिक  परिचित आहेत त्या कवयित्री म्हणून. त्यांचे आत्तापर्यंत सहा कवितासंग्रह प्रसिद्ध झाले आहेत. त्यांच्या कविता तमिळनाडूमध्ये महाविद्यालयांमधून शिकवल्या जातातच, शिवाय त्या इतर भारतीय भाषांमध्येही अनुवादित झाल्या आहेत. २०२१ मध्ये दिल्ली विद्यापीठाने त्यांच्या कविता अभ्यासक्रमातून काढून टाकल्या होत्या, तेव्हाही त्यांच्या धारदार स्त्रीवादी लिखाणावर बरीच चर्चा झाली होती. स्त्रीला कोणतीही सत्ता आपल्या ताकदीने याच पद्धतीने बेदखल करत असते, हे त्यांचे म्हणणे एरवीही अनेक उदाहरणांमधून सिद्ध होतच असते. दलित असणे, स्त्री असणे आणि या दोन्ही ‘ओळखीं’मधून वाटय़ाला येणारे जगणे हा सुकीर्थराणी यांच्या चिंतनाचा मुख्य विषय त्यांच्या कवितांमधून इतक्याच थेटपणे व्यक्त होत असतो.

आता सुकीर्थराणी यांचे पुरस्कार नाकारण्याचे कारणही तितकेच थेट आहे. पुरस्कार देणाऱ्यांविषयी त्यांचे काहीही म्हणणे नाही. पण पुरस्कार मिळण्याच्या आदल्या दिवशी त्यांना समजले की या पुरस्काराच्या कार्यक्रमाचा प्रमुख प्रायोजक अदानी समूह आहे, तेव्हा त्यांनी पुरस्कार नाकारायचा असे ठरवले. मी आजपर्यंत ज्या तत्त्वांसाठी, ज्या तत्त्वज्ञानासाठी उभी राहिले आहे, ज्यासाठी मी लेखन करते, त्या सगळय़ामागे माझे एक विशिष्ट राजकीय विचार आहेत. अदानी समूहाची भूमिका त्या सगळय़ाच्या विरोधातली आहे. त्यामुळे ते ज्या कार्यक्रमाचे प्रायोजक आहेत, तो पुरस्कार मी घेऊ शकत नाही, असे सुकीर्थराणी यांनी जाहीर केले आहे. कधी पुरस्कारामुळे एखादी व्यक्ती चर्चेत येते, तर कधी एखाद्या व्यक्तीमुळे पुरस्कार चर्चेत येतो तो असा.