२७. एकात्मता न मोडे

नमन श्रीएकदंता। एकपणें तूंचि आतां। एकीं दाविसी अनेकता। परी एकात्मता न मोडे।। २।।

ओवी गणेशवंदनाची आहे, पण यातली सर्व विशेषणं सद्गुरूलाही लागू होतात! तो एकदंत आहे. म्हणजे केवळ शाश्वताकडे वळवणाऱ्या एकाच ज्ञानरूपी दातानं तो समस्त अज्ञान नष्ट करीत आहे. इतकंच नाही, तर नाथ सांगतात की, हाच माझा सद्गुरू एकमेव असूनही आणि एका स्वरूपात सदैव स्थित असूनही मनुष्यमात्रांना अज्ञानबंधातून सोडवून ज्ञानमय करण्यासाठी अनंत रूपं धारण करतो आहे! ही अनंत रूपं घेऊनही त्याचं एकपण काही मोडत नाही! म्हणजेच या चराचरातल्या चांगल्यातही तोच आहे आणि वाईटातदेखील तोच आहे. वाईटपणा नसता, तर चांगुलपणाचं महत्त्व लक्षातच आलं नसतं. अज्ञान नसतं आणि त्या अज्ञानयोगानं दु:खं भोग वाटय़ाला आले नसते, तर ज्ञानाचं मोल उमगून ज्ञानमय जगण्याची इच्छाही कुणाला झाली नसती. तेव्हा जीवनात प्रत्येक टप्प्यावर आपल्या सभोवतालच्या विविध मनोवृत्तीच्या माणसांच्या रूपानं सद्गुरूच आपल्याला आत्मपरीक्षणाची संधी देत असतो. आपल्या अंतर्मनात कोणकोणत्या वासनात्मक ओढी अजून शिल्लक आहेत, अपरिपक्तवता किती उरली आहे, आसक्ती, भ्रम आणि मोह किती उरला आहे, हे जाणण्याची, जोखण्याची संधी या प्रत्येक प्रसंगातून सद्गुरू देत असतो. जर ते लक्षात आलं तर मग सद्गुरूबोधानुसार जगण्याइतका आनंद, समाधान आणि तृप्ती अन्य कशातही नाही, हे जाणवू लागतं. जगताना सर्व कर्तव्य नीट आणि प्रेमानं पार पाडत असतानाच कोणत्याही परिस्थितीत, व्यक्तीत आणि वस्तूत मोहबद्ध व्हायचं नाही, हे तोच आपल्या अंत:करणात ठसवत असतो. अनेकदा आपण विकारवश होतो, घसरतो, सद्गुरूंना जे आवडणार नाही तसं वागतो, पण तरीही शिष्याच्या परमहिताची त्यांची कळकळ कधीच नष्ट होत नाही. कारण शिष्य कसाही निघाला, तरी त्यांची ‘एकात्मता न मोडे!’