अनघा शिराळकर
देश स्वतंत्र झाल्यानंतर भारतीय हवामानशास्त्र विभागाला जागतिक हवामानशास्त्र संघटनेचे संस्थापक सदस्यत्व प्राप्त झाले आणि या विभागाच्या महासंचालकांना या संघटनेचे कायमस्वरूपी प्रतिनिधित्व मिळाले. जागतिक हवामानशास्त्र संघटना व संयुक्त राष्ट्रांचा विकास कार्यक्रम यांच्या संयुक्त विद्यामाने काही तरुण वरिष्ठ शास्त्रज्ञांना विकसित देशांमध्ये प्रशिक्षण देण्यात आले. तसेच तेथील तज्ज्ञांना भारतात बोलावून त्यांच्या ज्ञानाचा व अनुभवाचा लाभ भारतीय शास्त्रज्ञांना करून देण्यात आला. भारतीय हवामानशास्त्र विभाग २००६ सालापासून नव्याने तयार झालेल्या पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाच्या अखत्यारीत कार्यरत आहे. हवामानाच्या विविध घटकांची देशातील विविध भागांत, विविध कालावधींत सतत निरीक्षणे घेणे. त्यांच्या नोंदींचे विश्लेषण, त्यावर आधारित सद्या:स्थितीचे व पुढील काळासाठीचे पूर्वानुमान कृषी, जलसंधारण, नौकानयन, हवाई वाहतूक, समुद्रातील इंधन शोधन इत्यादी हवामान संवेदनक्षम क्षेत्रांना व सर्वसामान्य जनतेला पुरवणे हे काम हा विभाग करतो. हवामानाच्या आपत्तींचे विभागनिहाय पूर्वानुमान वर्तवणे व त्यासंबंधी योग्य तो इशारा देणे, हवामानशास्त्र व त्याला संलग्न असलेल्या विषयात संशोधन करणे आणि अधिकारी व कर्मचारी यांना प्रशिक्षण देणे हेही या विभागाच्या कामात समाविष्ट आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
