एरवी वैष्णोदेवीच्या भक्तांची किती गर्दी झाली ते सांगणाऱ्या आकड्यांसाठी चर्चेत असलेले कटरा सध्या वेगळ्याच कारणाने चर्चेत आहे. वास्तविक कटरा हे देवीभक्तांचे आवडते तीर्थस्थळ. ते रईसी जिल्ह्यामध्ये असून जम्मूपासून ६३ किलोमीटरवर आहे. वैष्णोदेवीचे मंदिर अथवा भवन त्रिकुटा पर्वतावर आहे. त्यासाठी कटरा इथल्या बेस कॅम्पपासून १३.५ किलोमीटर अंतर पार करावे लागते. बाणगंगापासून सुरूवात करून अर्द्वकुवारी, हाथीयात्रा, सांजीछत, भैरव घाटी, अशा अनेक चौक्या पार करत भक्तमंडळी भवनात पोहोचतात. हेलिकॉप्टरने जाण्याचा पर्यायही आहे, पण तो सगळ्यांनाच परवडतो असे नाही. हे भवन पर्वतावर असल्यामुळे अर्थातच चढून जावे लागते. त्यासाठी नीट टार रोड आहे. पण तिथे वाहने जात नाहीत. एकतर चालत जावे लागते किंवा खेचराचा (पोनी)पर्याय असतो. तो नको असेल तर डोलीमध्ये बसून जाता येते. (एका आकडेवारीनुसार इथे १२,२०० घोडे, काठी आणि पालखी चालक आहेत.) चालत सहा ते सात तास, खेचरावरून किंवा डोलीने तीन ते चार तास हे अंतर पार करण्यासाठी लागतात. भक्तांची सोय लक्षात घेऊन वाटेत ठिकठिकाणी विश्रांतीस्थळे, खाद्यपदार्थ, चहाचे स्टॉल, वैद्यकीय मदत केंद्रे आहेत. देवी दर्शनासाठी सुरूवात करताना खेचर किंवा डोली नको आहे, असे वाटले आणि काही अंतर पार केल्यावर ती सोय हवी असेल तर ती मिळू शकते. भाविकांना ज्याची गरज असेल ते सारे काही अशी इथल्या सेवेची व्याप्ती आहे, असे म्हटले तर ते अतिशयोक्तीचे होणार नाही. इथे दरवर्षी एक कोटींहून अधिक भाविक भेट देतात असे सांगितले जाते. २०२४ या वर्षा आत्तापर्यंत ८४ लाख पर्यटकांनी वैष्णोदेवीला भेट दिली अशी आकडेवारी आहे. २०२३ मध्ये एकूण ९५ लाख पर्यटकांनी मंदिराला भेट दिली होती. त्यामुळे कटराची बहुतांश अर्थव्यवस्था इथे येणाऱ्या भाविक पर्यंटकांवर आधारलेली आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
