समर्थ रामदास विरचित ‘मनोबोध’ अर्थात ‘श्रीमनाचे श्लोक’ या साधकाच्या आंतरिक जडणघडणीसाठी अवतरलेल्या ग्रंथाचा महत्त्वाचा असा उत्तरार्ध आता सुरू होत आहे. हे जे नाव आहे ना, ‘श्रीमनाचे श्लोक’ तेही फार अर्थगर्भ आहे बरं का! हे नुसत्या मनासाठीचे श्लोक नाहीत तर ‘श्रीमना’साठीचे श्लोकही आहेत. ‘श्री’ म्हणजे संपन्न, वैभवयुक्त! तर ज्या मनाला आध्यात्मिक वैभवाचा लाभ होणार आहे त्यालाही सावध करणारे आणि सांभाळणारे असे हे श्लोक आहेत आणि त्याचा प्रत्यय या उत्तरार्धाच्या टप्प्यात येणार आहेच. आतापर्यंत खूप काही सांगून झालं आणि आता प्रत्यक्ष कृतीला चालना मिळावी यासाठी समर्थ मार्गदर्शन करणार आहेत. १०३वा श्लोक म्हणजे एक नाजूक टप्पा होता. सगळ्या जगाचा त्याग एकवेळ साधेल, पण द्रव्य आणि कांता यांचा त्याग मनातून साधणार नाही. ‘द्रव्य’ म्हणजे पैसाच नव्हे तर आपल्याला ज्या ज्या गोष्टींचा आधार वाटतो आणि ज्या ज्या गोष्टींसाठी आपलं मन द्रवीभूत होतं, त्या सर्व स्थूल गोष्टी. ‘कांता’ म्हणजे पत्नीच नव्हे तर ज्या ज्या गोष्टींना आपण मानसिक, भावनिक आणि दैहिक सुखाचा आधार मानतो आणि ज्या ज्या गोष्टी आपल्या देहबुद्धीला चिकटून असतात त्या सर्व गोष्टी. तर माणूस एकवेळ जगाशी फटकून राहील, पण अंतरंगातली सूक्ष्म कामना, वासना आणि भौतिकाचा आधार त्याला सोडवणार नाही.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
